Türkiyə kinematoqrafiyasında erotika

Yaxın qonşumuz , tarixən eynimədəniyyəti paylaşdığımız Türkiyədə ədəbiyyat, teatr və kino sahəsində xeyli inkişaf edib və dünya kinosunda özünəməxsusyerini möhkəmləndirməkdədir. Türkiyə bu inkişafa necə nail olub? Bu diqqətçəkən uğurun səbəbi nədir?Azərbaycan seyirçilərinə tanış olanonlarla türk filmi var ki, dünya seyirçilərini də heyrətləndirməyi bacarır. Həmkeyfiyyət, həm müasir yanaşma Türkiyə kinosunun artıq dünyaya çıxışını təmin edib.Türkiyədə kinonun inkişafını böyük kinoteatrların varlığından, böyük sərmayələrəqədər bir çox amil şərtləndirir. Bəs savadlı kadrlar? Məncə savadlıkinoşünaslar Türkiyə ilə müqayisədə bizdə daha çoxdur. Amma bizim savadlı və dünyagörüşlü rejissorlarımızınfilmlərindən danışmağa dəyməz. Türkiyəli həmkarları ilə müqayisədə ciddi məktəbgörmüş, savadlı və dünyagörüşlü Azərbaycan rejissorları son illərdə demək olarki, bir dənə də maraqlı film çəkə bilməyib. Bunun günahı təkcə rejissorlarda vəaktyorlarda deyil. Kino bazarının, böyük kinoteatrların və yaxşı film ərsəyə gətirməküçün lazımi maddi-texniki bazanın olmaması Azərbaycan kinosunun yerlərdə sürünməsininəsas səbəbidir. Bizim rejissorlar yaxşı film çəkə bilmir, vəssalam. Tək-tükuğurlu cəhdləri nəzərə almasaq, bizdə yaxşı film anlayışı da yoxdur. Ssenaristlərinala-babat cəhdləri, uğursuz rejissor işi, duzsuz musiqi tərtibatı haqqındadanışmağa isə dəyməz. Amma müasir türkkinosunun bu günü haqqında xeyli nikbin düşünmək mümkündür.

Erotika

Türk kino tarixində,istisnaları çıxmaq şərti ilə, ən çox hərbi və melodram janrına müraciət edilib.Amma müasir dövrdə türk kinosu bu janrlardan uzaqlaşaraq yeni və dünyanın diqqətiniçəkən filmlər istehsal etməkdədir.Bu gün Türkiyədə kifayət qədər cəsarətli səhnələrlə zəngin, açıq-saçıq hesabolunan, hətta erotik görüntülərlə zəngin filmlər istehsal olunur. Qeyd etməklazımdır ki, Türkiyədə qeyri-leqal yollarla porno filmlər də istehsal olunur.İstənilən halda Türkiyə kimi mühafizəkar cəmiyyətdə bu cür filmlərin yayılmasıvə çəkilməsi qıcıq doğurmamış deyil. Bizim tanıdığımız və dünyanın qəbul etdiyiTürkiyə cəmiyyəti kifayət qədər demokratik görüntü sərgiləyir. Məsələnzamanında "Yeşil Çam” filmlərinin erotik səhnələri çoxluğu cəmiyyətin tələbatındanqaynaqlanırdı.

Az qala bütün seriallarda vəfilmlərdə yataq, sevişmə səhnələri var. Getdikcə islamın hegemonluğu hissolunan Türkiyə cəmiyyətinin bu cür səhnələrə münasibəti necədir? Bu sualhaqqında düşünməyə və cavab axtarmağa dəyər.İndi türk filmlərindəerotikaya münasibət o qədər də yaxşıdeyil. Sadəcə, müxtəlif düşüncə qruplarından ibarət olan türkiyə cəmiyyətində,hər filmin öz seyirçisi var.

Münasibətnecədir?

Filmlərdə sevişmə səhnələri,seriallarda isə öpüşmə səhnələri reytinq yığmağa və populyarlığa hesablanır. Bucür səhnələrə qarşı çıxmaq mənə görə doğru deyil. Ancaq rejissorlar və filmistehsalıyla məşğul olan şirkətlər bunun çox şitini çıxarmamalıdırlar. Bu səhnələrəhəddindən artıq marağın olması isə başa düşülən deyil. Türkiyə kinosununinkişafından danışdıqda bir məsələni xüsusilə vurğulamaq istəyirəm ki, bəzənkütlənin diqqətini cəlb etmək üçün çox ünlü rejissorlar da filmlərində bu cür səhnələrinçoxluğu və daha qabarıq verilməsinə çalışır. Gənclər və yeniyetmələr bu səhnələrəinternetdən dəfələrlə baxmağa, valideynlər isə qarşı çıxmağa davam etdikcə bucür səhnələr həm kəmiyyətcə, həm də "keyfiyyətcə" daha da çoxalır.Türkiyə cəmiyyətinin bu məsəyə münasibəti birmənalı deyil. Avropaya meylli kəsimbu səhnələri və bu qəbildən olan filmləri normal qarşılasa da, dindar vəmühafizəkar insanların bu cür filmlərə çox sərt və barışmaz münasibəti var.

Erotikaya çəkilmək cəsarətdirmi?

Bu cür səhnələrdə rol alan aktrisaların tənqidlərə və təpkilərə göstərdiklərimünasibət də çox maraqlıdır

"Zeynəbin 8 günü"filmində rol almış və sevişmə səhnələrinə görə mətbuatda tənqidlərə məruzqalmış Fadik Sevin Atasoy ona qarşı yönələn tənqidlərdən narahat olmadığınıbildirir: "Mən filmdə bir obraz canlandırmış, ona can vermişəm. Bunu etməkayıb deyil. Bu cür səhnələri tənqid hədəfi seçib, mətbuat səhifələrinə çıxarmaqayıbdır."

Azərbaycanda kifayət qədər məşhurolan "Yaprak dökümü" serialında Fikret obrazını canlandıran aktrisaBennu Yıldırımlar da bu cür tənqidlərə məruz qalan aktrisalar arasındadır.Bülent Emin Yararla evli olan aktrisa "Gökten üç elma düştü" filmindəkisevişmə səhnələrinə görə sərt tənqid edilib. Filmdə Nilgün adlı tənha bir fahişənicanlandıran Bennu Yıldırımlar ona tənqidi yanaşanlara cavab verib. "Heçkim mənim sevişmə səhnələrimdə çəkilməyimə qarşı çıxa bilməz. Filmdə fahişənicanlandırmışam və obrazın tələblərinə uyğun rolumuoynamışam".

"Kurtlar vadisi"serialındakı Elif obrazıyla məşhurlaşan Özgü Namal çəkildiyi bir çox filmlərdəkisevişmə səhnələri ilə gündəmdə olan aktrisalardandır. Özgü Namal onu bu səhnələrəgörə qınayanları anlamadığını bildirir. "Mən aktrisayam və öz rolumu mükəmməlvə qüsursuz ifa etməyə çalışıram. Rol aldığım bu cür səhnələrə daha çox diqqətçəkənləri başa düşə bilmirəm". Qeyd etmək lazımdır ki, Özgü Namal aktrisakimi çox populyardır və türk film tarixinin yeni ulduzlarından hesab olunur."O...Çocukları" filmində Sarp Apakla olan sevişmə səhnəsi kifayət qədərtənqid olunub və birmənalı qarşılanmayıb.

Bir sözlə, cəsarətli səhnələrdəçəkilən türk aktrisaları oynadıqları rolların tələb etdiyi səhnələricanlandırmaqdan çəkinmirlər. Öz rollarını ürəklə canlandırır və bunu müzakirəetməyi qəbul etmirlər. Cəmiyyətin və mətbuatınsərt tənqidlərinə məruz qalsalar da bu cür filmlər gənclər tərəfindən daha çoxizlənilir və sevilir.

Ancaq cəmiyyətin mühafizəkar vədindar kəsimi bu cür filmlərə qarşı olduqca barışmazdır. Nüfuzlu din xadimləriöz xütbələrində və çıxışlarında bu tendensiyanı tənqid edir və pisləyirlər.

Təsadüfi hallarda türkaktrisaları bu cür obrazlardan imtina edir. Məsələn, uzun müddət "Yeşilçam" filmlərinin seks simvolu sayılan Hülya Avşar Murat Saraçoğlunun ekranhəyatı verdiyi "O...çocukları" filmində yaşlı fahişə obrazındanimtina edib. Teatr aktrisası Demet Akbağ isə bu rolu qəbul edib və ölümsüz birobraz yaradıb.

Aldananlar

Açıq-saçıq səhnələrdə rolaldıqdan sonra aldadıldığını iddia edən aktrisalar da var. Məsələn,"Gecenin kanatları" filmində rol alan və sinəsinin güzgü vasitəsi iləgöstərilməsini iddia edən Beren Saat filmin nümayişindən sonra mətbuat səhifələrindənməhkəmə salonlarına qədər yol keçdi. Filmin rejissoru və tərəf müqabili onunsinəsinin görünməsindən xəbərdar olduğunu desə də, Beren Saat bu səhnənin xəbərsizçəkildiyini iddia etdi. Bu səhnənin çəkilişi zamanı rejissor tərəfindənaldadılmasını da xüsusilə qabardan aktrisa söylədiyi fikirlərlə qalmaqala səbəbolub. "Mənə beldən yuxarı çılpaq, bir səhnə çəkəcəklərini söylədilər. Bu səhnədəancaq kürəyim görünməli idi. Amma filmdə sinəmin görünməsinə heyrət elədim. Mənaktrisayam, bu cür səhnələri istəyərək oynaya bilərəm. Ancaq bu rejissorun səhvivə günahıdır. Mən lazım gələrsə Mata Harini, lazım gələrsə Tereza ananıcanlandıra bilərəm".

Son olaraqqeyd etmək lazımdır ki, tənqidlərə və müxtəlif münasibətlərə baxmayaraq, Türkiyəkinosu inkişaf edir və dünya kinosuna öz töhfələrini verir. Cəsarətli vəaçıq-saçıq səhnələr isə kütləni cəlb etməyə hesablandığı üçün populyar filmlərdərejissorlar bu səhnələrsiz keçinə bilmirlər. Zənnimcə, həyatın bir parçasını səhnələşdirməkvə izləyiciyə təqdim etmək normaldır. Mühafizəkar cəmiyyətlərdə isə bu cür səhnələrəsərt tənqidi münasibət başa düşüləndir.