"Onlar və məmləkətimiz" proyektinin davamı olan bu yazılarımızda da məqsədimiz özümüzün kim olduğumuz haqqında yazılananlara dayanaraq davam etməkdir. Biz araşdırıcı deyilik və bir yazar olaraq bizim haqqımızda olan fikirlər də bizim üçün maraq doğurmaya bilməz. Təbii ki, bu gün bəxtəvərliyimizdir ki, həm dünyada, həm də qonşu Türkiyədə bizim kimliyimiz daha çox söhbət yaradır və bu da bizi sevindirməyə bilməz. Yüz illər sonra da güman ki, bu məsələ yada düşə bilər və buna qəti hökm vermək qənaətimiz yoxdur. Amma bu yazılarda ayrı-ayrı yazar və ya qeyri-yazar insanların məmləkətimiz və bizlər haqqında görüşləri bizim üçün yad olmamalıdır. Və gələcək araşdırıcılar üçün bu gün yazılanlar bir fakt olaraq diqqəti çəkəcək.
"Bəli, Azərbaycandan gəlirəm". Bu sözlər bir Türk jurnalistinin, mənim yaxşı bir yoldaşım olan və gözəl şeirlərini sevdiyim, YENİ ASİYA qəzetinin müxbiri MAARUF ÖZÜLKÜnundür. Bu başlığın mənə görə maraqlı tərəfi budu ki, "gedirəm demir, gəlirəm deyir". Və mənim bir dost, bir arkadaş kimi bir zamanlar Bakıya yola saldığım və bəzi pislikləri, çətinlikləri əvvəldən izah etdiyim Maaruf Özülkü həqiqətən çox çətin bir vaxtda Azərbaycana getmək arzusunda olduğunu dedi mənə və mən onun bu istəyi üstünə uğurlar dilədim. Bütün çətinliklərə baxmayaraq Maaruf Özülkü Azərbaycana getdi və çox əhəmiyyətli və interesan bir silsilə yazı etdi.
Əvvəlcə bunu izah etmək istəyirəm ki, Maaruf Özülkünün yazılarında bir liriklik, bir şair ürəyinin səsini duymamaq, eşitməmək mümkünsüz. Bunu ona görə vurğulayıram ki, Türk jurnalistikasında XƏBƏR yazıları əhəmiyyətlidir və bütün jurnalistlər yazar üçün çətin ola biləcək qısa nəşrlərin tərəfdarıdır. Bu mənada Maaruf Özülkünün yazılarında sözə əhəmiyyət vermək anlayışı daha çox güclüdür.
Bəzi fikirləri söyləməzdən əvvəl Azərbaycanda qonaq olan və bütün çətinlikləri öz üzərinə alan dostumuzun bu silsilə yazısından bir neçə başlıqlara nəzər salaq: "DƏNİZ DALĞALANACAQ", "GEDƏN GƏLMİR, ACEP NİYƏ?" "ELÇİBEY SƏHVDİMİ?" "TÜRK KOLLECLƏRİ ƏHƏMİYYƏTLİ BİR VƏZİFƏ İFA EDİR", "İSTANBUL TÜRKCƏSİ DİPLOMATİK DİLİMİZ OLSUN".
Buradaca qeyd edək ki, son fikirlər Bakı Universiteti Türkologiya Təhsil Kursu Üzvü Prof. Caferovundur.(Not: Vacib bir şey olaraq onu deim ki,mən bəzən türk yazı qaydalarına riayət etməli olmuşam.) AZƏRBAYCANda YARIM DEMOKRATİYA VAR.
Bu sözlər də Azərbaycan Milli Musavat Partiyası lideri İsa Kamberovundur. Və nəhayət yenə də Kamberovun sözləriylə başlanıb davam edən müsahibənin sonu belə bitir: "XALQ HƏM ÇÖRƏK, HƏM DƏ İSTİKLALİYET İSTƏYİR".
( Təbii, nəzərə alın ki,bu fikirlər və daha başqa fikirlər bir neçə zaman bundan öncələrə aiddir).
YENİ ASİYAnın yeddi sayında nəşr olunan bu, Azərbaycan haqqında çox obyektiv silsilə-serial yazılar bir Azərbaycanlı yazar və vətəndaş kimi məni sevindirməyə bilməz.
"DƏNİZ DALĞALANACAQ" başlığının altında gedən yazıda Maaruf Özülkün Azərbaycana gedişi Naxçıvandan olduğu üçün, bunu həm məqsədli etmiş, həm də iqtisadi baxımdan bir az asan olacağını düşünmüş. Və özünün yazdığı kimi bunların heç biri ona qismət olmamış.
Məqsədi bu olub ki. Nahçıvanda bəzi adamlarla görüşsün, amma o çətin günlərin ab-havası bunu həyata keçirməyə mane olmuş. Belə izah edir Maaruf Özülkü: "Ot zaman hələ Naxçıvanda olan Ebülfez Elçibeylə görüşmək istəyimizi bildiririk. Pis hava şərtləri səbəbiylə bir neçə gün sonra görüşə biləcəyimizi söylədilər.Gözləyəcək vaxtımız olmadığından dərhal Naxçıvan hava limanına çatıb Bakı təyyarəsinə yetişməyə çalışırıq. Ancaq Naxçıvandan Bakıya getməyin o qədər asan olmadığını gündüz saat 11.00-dən gecə saat 02.00-yə qədər hava limanında gözlədikdən sonra anlayırıq".
Bu məqamda bir Azərbaycan atalar sözü fikirimə gəlir: ÖZÜ YIXILAN AĞLAMAZ.
Silsilə-serial yazının ikinci hissəsindəki başlıq bir ürək ağrısı gətirir. Bir ağı misrasını xatırladan "GEDƏN GƏLMİR ACEP NƏDƏNDİR?" sözləri Maaruf Özlkünün ŞƏHİDLƏR XİYABANINDA rastlaşdığı bir Azəri Türkü olan oğulunu, cavanını Qarabağda şəhid verən ananın sözləridir. Artıq neçə ildir sürən Qarabağ döyüşü Türk müxbirinin də ürək ağrısına səbəb olur. Belə izah edir Maaruf Özülkü, "... Hamı uzun çəkən bu həngamənin döyüş deyil, bir-birini öldürmək olduğunu söyləyirlər.
Yaşlı bir qadın: "GƏNCLƏRİMİZİ DÖYÜŞƏ DEYİL, ÖLÜMƏ GÖNDƏRİRİK" deyir.
Yəni "GEDƏN GƏLMİR ACEP NƏDƏNDİR" tragediyası burada da yaşanır.
"BU KİMLƏRİN SƏHVİDİR" yarım başlıqdakı yazıda o dövrün rəhbərlərinin "YANLIŞ ADAMLARLA YOLA ÇIXMANIN FATURASINI AĞIR ÖDƏDİ" məntiqinə sığınan müxbir, mənim fikrimcə dəqiq bir nəticəyə gələ bilmişdir. Amma Maaruf Özülkünün bu sözlərini də, yəni mənim ürəyimdən olan aşağıdakı fikirlərini də hörmətli oxucuların diqqətinə təqdim etmək istəyirəm. Təbii ki, bizə görə bir az mübahisəli görünsə də və ya burada məhz hər hansı bir şəxsiyyət nəzərdə tutulmasa da bir türk jurnalistinin gendən baxışı aşağıdakı sözlərə bir az da olsa haqq qazındırır ":Türk Respublikalarında idarəçi mövqeyindəki insanların çoxu köhnə SSCB Kommunist Partiyasının üst səviyyəsində vəzifə almış, gizli kəşfiyyat şefi KQB-də önəmli vəzifələr allmış adlardan meydana gəlir. Belə bir mühitdə TƏK XALQIN DƏSTƏYİLƏ İQTİDAR OLMAQ ÇOX ÇƏTİN.
Maaruf Özülkünün bu silsilə-serial yazısının ən əhəmiyyətli tərəflərindən bir də budur ki, o tək bir siyasi fikirlərini yox, eyni vaxtda Azərbaycanın elm adamları və yazarları ilə də danışmış, bu yöndə də uğurlu yazılar yaza bilmişdir.
Türkologiya Professoru Nizami Caferovla söhbət buna danılmaz bir nümunədir.
Şübhəsiz Maaruf Özülkü çox dəqiq bir müşahidə qabiliyyətinə malikdir. Buna Masavat Xalq Partiyası lideri İsa Kamberovla danışıq bütün detallarıyla açıqlayır.
Bu yazıların geniş şərhini izah etmək üçün imkanımız çox. Amma izah etmək bir şe, öz gözlərinlə oxumaq, şərh etmək ayrı bir mövzu. Vaxt tapıb bu yazılarla tanımaq bugünkü Azərbaycanın bəzi problemlərinə cavab tapmaq deməkdir.
Mən öz adımdan Azərbaycana göstərdiyi bu qayğı üçün hörmətli Maaruf Özülküyə minnətdarım.
Maaruf Özülkünün
şeirlərindən
Onun qədər
sevəmədim
Anasız həyat heçdir
Yaşanacaq yol deyil.
Onunla açıldı gözüm
Onsuz həyatım səfil.
Bir baxması var mənə
Ürəyimi alası
Əzər günahlarımı
Qaşlarının çatması.
Əllərini açınca
Tanrıya var bənzəri
Eləsinə istər ki,
Cavabsız qalmaz səsi.
Mənə gəl deməsi var
Sarılması,öpməsi var
Qürbət onsuz yaşanır
Onla qürbət bilinməz.
Mütəvazi yaşarkən
Yox, yoxdur süfrəsinə
Təmizindən-halalından
Gönüldən verər sənə.
Dua ilə, şəfqət ilə
Hey yanımda, canımda
Sağımda təbəssümü
Solda həyacanımda.
Özümü mən sevmədim-
Heç sevə bilmərəm də
Onun kimi-onun qədər...
Anasız həyat heçdir
Yaşanacaq yol deyil.
Onunla açıldı gözüm
Onsuz yaşanmaz ay,il.
Bir çocuk böyüyür
Bir çocuk,
əli anasının əlində
Həyata başlamaqda
Yatacaq,qalxacaq
Ah keşkə
Sevməyi heç unutmasa...
Layları bitsin artıq
Bir çocuk böyüyəcək
İməkləməkdən qalxacaq
Yeriməyə başlayacaq
Yıxıla-yıxıla,
büdrəyə-büdrəyə...
Bir çocuk
anlayacaq həyatı
Mızıldamadan,
qımıldamadan
Öncə görəcək
nə var irəlidə
Soruşanda tələsməyəcək,
alanda tələsməyəcək
Əmzikləri itələyəcək
o totuq əlləriylə
Əqrəb girəcək beyninə
Girdabına düşəcək
neyçinlərin
Soruşacaq için-için
Səfərə çıxılacaq
göz-ağıl dünyasında
Əlində fənər olacaq
Sətir-sətir bu dünya...
Bir çocuk, qocaman
adam olacaq
Cahan qocalmadan əvvəl
Güləcək-güldürəcək
Gül qoxusu damlayacaq.
Bir çocuk,
ulduzlara baxmaqda
Gözlərinin içi parlayır
Dünya kiçilmiş,
yalınlaşmış
Ona yaxınlaşsın deyə.
Ana qucağı isə
bir yumşaq yorğan olur..
Qarşılıqsız sevincə.
"Bəli, Azərbaycandan gəlirəm". Bu sözlər bir Türk jurnalistinin, mənim yaxşı bir yoldaşım olan və gözəl şeirlərini sevdiyim, YENİ ASİYA qəzetinin müxbiri MAARUF ÖZÜLKÜnundür. Bu başlığın mənə görə maraqlı tərəfi budu ki, "gedirəm demir, gəlirəm deyir". Və mənim bir dost, bir arkadaş kimi bir zamanlar Bakıya yola saldığım və bəzi pislikləri, çətinlikləri əvvəldən izah etdiyim Maaruf Özülkü həqiqətən çox çətin bir vaxtda Azərbaycana getmək arzusunda olduğunu dedi mənə və mən onun bu istəyi üstünə uğurlar dilədim. Bütün çətinliklərə baxmayaraq Maaruf Özülkü Azərbaycana getdi və çox əhəmiyyətli və interesan bir silsilə yazı etdi.
Əvvəlcə bunu izah etmək istəyirəm ki, Maaruf Özülkünün yazılarında bir liriklik, bir şair ürəyinin səsini duymamaq, eşitməmək mümkünsüz. Bunu ona görə vurğulayıram ki, Türk jurnalistikasında XƏBƏR yazıları əhəmiyyətlidir və bütün jurnalistlər yazar üçün çətin ola biləcək qısa nəşrlərin tərəfdarıdır. Bu mənada Maaruf Özülkünün yazılarında sözə əhəmiyyət vermək anlayışı daha çox güclüdür.
Bəzi fikirləri söyləməzdən əvvəl Azərbaycanda qonaq olan və bütün çətinlikləri öz üzərinə alan dostumuzun bu silsilə yazısından bir neçə başlıqlara nəzər salaq: "DƏNİZ DALĞALANACAQ", "GEDƏN GƏLMİR, ACEP NİYƏ?" "ELÇİBEY SƏHVDİMİ?" "TÜRK KOLLECLƏRİ ƏHƏMİYYƏTLİ BİR VƏZİFƏ İFA EDİR", "İSTANBUL TÜRKCƏSİ DİPLOMATİK DİLİMİZ OLSUN".
Buradaca qeyd edək ki, son fikirlər Bakı Universiteti Türkologiya Təhsil Kursu Üzvü Prof. Caferovundur.(Not: Vacib bir şey olaraq onu deim ki,mən bəzən türk yazı qaydalarına riayət etməli olmuşam.) AZƏRBAYCANda YARIM DEMOKRATİYA VAR.
Bu sözlər də Azərbaycan Milli Musavat Partiyası lideri İsa Kamberovundur. Və nəhayət yenə də Kamberovun sözləriylə başlanıb davam edən müsahibənin sonu belə bitir: "XALQ HƏM ÇÖRƏK, HƏM DƏ İSTİKLALİYET İSTƏYİR".
( Təbii, nəzərə alın ki,bu fikirlər və daha başqa fikirlər bir neçə zaman bundan öncələrə aiddir).
YENİ ASİYAnın yeddi sayında nəşr olunan bu, Azərbaycan haqqında çox obyektiv silsilə-serial yazılar bir Azərbaycanlı yazar və vətəndaş kimi məni sevindirməyə bilməz.
"DƏNİZ DALĞALANACAQ" başlığının altında gedən yazıda Maaruf Özülkün Azərbaycana gedişi Naxçıvandan olduğu üçün, bunu həm məqsədli etmiş, həm də iqtisadi baxımdan bir az asan olacağını düşünmüş. Və özünün yazdığı kimi bunların heç biri ona qismət olmamış.
Məqsədi bu olub ki. Nahçıvanda bəzi adamlarla görüşsün, amma o çətin günlərin ab-havası bunu həyata keçirməyə mane olmuş. Belə izah edir Maaruf Özülkü: "Ot zaman hələ Naxçıvanda olan Ebülfez Elçibeylə görüşmək istəyimizi bildiririk. Pis hava şərtləri səbəbiylə bir neçə gün sonra görüşə biləcəyimizi söylədilər.Gözləyəcək vaxtımız olmadığından dərhal Naxçıvan hava limanına çatıb Bakı təyyarəsinə yetişməyə çalışırıq. Ancaq Naxçıvandan Bakıya getməyin o qədər asan olmadığını gündüz saat 11.00-dən gecə saat 02.00-yə qədər hava limanında gözlədikdən sonra anlayırıq".
Bu məqamda bir Azərbaycan atalar sözü fikirimə gəlir: ÖZÜ YIXILAN AĞLAMAZ.
Silsilə-serial yazının ikinci hissəsindəki başlıq bir ürək ağrısı gətirir. Bir ağı misrasını xatırladan "GEDƏN GƏLMİR ACEP NƏDƏNDİR?" sözləri Maaruf Özlkünün ŞƏHİDLƏR XİYABANINDA rastlaşdığı bir Azəri Türkü olan oğulunu, cavanını Qarabağda şəhid verən ananın sözləridir. Artıq neçə ildir sürən Qarabağ döyüşü Türk müxbirinin də ürək ağrısına səbəb olur. Belə izah edir Maaruf Özülkü, "... Hamı uzun çəkən bu həngamənin döyüş deyil, bir-birini öldürmək olduğunu söyləyirlər.
Yaşlı bir qadın: "GƏNCLƏRİMİZİ DÖYÜŞƏ DEYİL, ÖLÜMƏ GÖNDƏRİRİK" deyir.
Yəni "GEDƏN GƏLMİR ACEP NƏDƏNDİR" tragediyası burada da yaşanır.
"BU KİMLƏRİN SƏHVİDİR" yarım başlıqdakı yazıda o dövrün rəhbərlərinin "YANLIŞ ADAMLARLA YOLA ÇIXMANIN FATURASINI AĞIR ÖDƏDİ" məntiqinə sığınan müxbir, mənim fikrimcə dəqiq bir nəticəyə gələ bilmişdir. Amma Maaruf Özülkünün bu sözlərini də, yəni mənim ürəyimdən olan aşağıdakı fikirlərini də hörmətli oxucuların diqqətinə təqdim etmək istəyirəm. Təbii ki, bizə görə bir az mübahisəli görünsə də və ya burada məhz hər hansı bir şəxsiyyət nəzərdə tutulmasa da bir türk jurnalistinin gendən baxışı aşağıdakı sözlərə bir az da olsa haqq qazındırır ":Türk Respublikalarında idarəçi mövqeyindəki insanların çoxu köhnə SSCB Kommunist Partiyasının üst səviyyəsində vəzifə almış, gizli kəşfiyyat şefi KQB-də önəmli vəzifələr allmış adlardan meydana gəlir. Belə bir mühitdə TƏK XALQIN DƏSTƏYİLƏ İQTİDAR OLMAQ ÇOX ÇƏTİN.
Maaruf Özülkünün bu silsilə-serial yazısının ən əhəmiyyətli tərəflərindən bir də budur ki, o tək bir siyasi fikirlərini yox, eyni vaxtda Azərbaycanın elm adamları və yazarları ilə də danışmış, bu yöndə də uğurlu yazılar yaza bilmişdir.
Türkologiya Professoru Nizami Caferovla söhbət buna danılmaz bir nümunədir.
Şübhəsiz Maaruf Özülkü çox dəqiq bir müşahidə qabiliyyətinə malikdir. Buna Masavat Xalq Partiyası lideri İsa Kamberovla danışıq bütün detallarıyla açıqlayır.
Bu yazıların geniş şərhini izah etmək üçün imkanımız çox. Amma izah etmək bir şe, öz gözlərinlə oxumaq, şərh etmək ayrı bir mövzu. Vaxt tapıb bu yazılarla tanımaq bugünkü Azərbaycanın bəzi problemlərinə cavab tapmaq deməkdir.
Mən öz adımdan Azərbaycana göstərdiyi bu qayğı üçün hörmətli Maaruf Özülküyə minnətdarım.
Maaruf Özülkünün
şeirlərindən
Onun qədər
sevəmədim
Anasız həyat heçdir
Yaşanacaq yol deyil.
Onunla açıldı gözüm
Onsuz həyatım səfil.
Bir baxması var mənə
Ürəyimi alası
Əzər günahlarımı
Qaşlarının çatması.
Əllərini açınca
Tanrıya var bənzəri
Eləsinə istər ki,
Cavabsız qalmaz səsi.
Mənə gəl deməsi var
Sarılması,öpməsi var
Qürbət onsuz yaşanır
Onla qürbət bilinməz.
Mütəvazi yaşarkən
Yox, yoxdur süfrəsinə
Təmizindən-halalından
Gönüldən verər sənə.
Dua ilə, şəfqət ilə
Hey yanımda, canımda
Sağımda təbəssümü
Solda həyacanımda.
Özümü mən sevmədim-
Heç sevə bilmərəm də
Onun kimi-onun qədər...
Anasız həyat heçdir
Yaşanacaq yol deyil.
Onunla açıldı gözüm
Onsuz yaşanmaz ay,il.
Bir çocuk böyüyür
Bir çocuk,
əli anasının əlində
Həyata başlamaqda
Yatacaq,qalxacaq
Ah keşkə
Sevməyi heç unutmasa...
Layları bitsin artıq
Bir çocuk böyüyəcək
İməkləməkdən qalxacaq
Yeriməyə başlayacaq
Yıxıla-yıxıla,
büdrəyə-büdrəyə...
Bir çocuk
anlayacaq həyatı
Mızıldamadan,
qımıldamadan
Öncə görəcək
nə var irəlidə
Soruşanda tələsməyəcək,
alanda tələsməyəcək
Əmzikləri itələyəcək
o totuq əlləriylə
Əqrəb girəcək beyninə
Girdabına düşəcək
neyçinlərin
Soruşacaq için-için
Səfərə çıxılacaq
göz-ağıl dünyasında
Əlində fənər olacaq
Sətir-sətir bu dünya...
Bir çocuk, qocaman
adam olacaq
Cahan qocalmadan əvvəl
Güləcək-güldürəcək
Gül qoxusu damlayacaq.
Bir çocuk,
ulduzlara baxmaqda
Gözlərinin içi parlayır
Dünya kiçilmiş,
yalınlaşmış
Ona yaxınlaşsın deyə.
Ana qucağı isə
bir yumşaq yorğan olur..
Qarşılıqsız sevincə.