İnsan öz həyatını daha da rəngli etmək istədiyi üçün zaman - zaman müxtəlif rituallara və bayramlara ehtiyac duyub. Beləliklə bayram adətləri əsrlərdir ki, bizimlədir. Hər dəfə bayramlar yaxınlaşdıqca və hamımız evlərimizi bəzəyərək bir-birimizə hədiyyələr alırıq, mən bütün dünyada canlı şənliklər və əyləncə ənənələri olan rəngarəng bayramları nəzərdən keçirmək istədim.  Görək kim hansı bayramı və necə qeyd edir, nə geyinir, nə yeyir, nə bəzəyir?

Bəziləri inancımızla üst-üstə düşməsə də, bir çoxumuz bu rəngarəng ənənələrə qarşı dura bilmirik.  

Amerika mənşəli Halloven demək olar ki, bütün Amerika ölkələrində qeyd olunur.  Yerli sakinlər kostyum geyinib, qrim edib şənliklərdə iştirak edir, kiçik uşaqlar isə ev-ev gəzərək konfet yığırlar.

Halloven, oktyabrın sonunda xristianlar arasında qeyd olunan bütpərəstlik ənənəsidir.  Halloven- in mənası "bütün müqəddəslərin axşamı" deməkdir.  Keltlərin məhsul yığımı günü qeyd etdiyi bayramın ən məşhur simvolu balqabaqdır.  Bayram və şənliklərdə balqabaqlar oyulub forma verilir, içərisinə şamlar qoyulur.  Bu görüntünün bu tarixlər arasında dünyanı dolaşan ölüləri qorxutacağına inanılır.

Oktyabrın 31-də Meksikada Ölülər Günü mənasını verən Dia del Los Muertos ilə tanış ola bilərsiniz.  Dünyanın bir çox yerində payızda ölüm və ölü qorxusundan yaranan oxşar festivala rast gəlmək olar.  Meksikalılar isə bu qısa müddət ərzində ölülərin ruhlarının geri döndüyünə inanırlar, buna görə də bir çox yeməklər və hədiyyələr təqdim olaraq kənarda qalır.

Yaponlar da Qərb Halloven ənənələrini sevən və tətbiq edənlər arasındadır.  Onlar hər il Kavasaki Halloven Paradını keçirirlər.  Bu tədbir zamanı 4000-dən çox insan təsirli kostyumlar geyinmiş küçələrə çıxır.  Bu tədbir o qədər məşhurdur ki, paradda iştirak etmək istəyirsinizsə, iki ay öncədən müraciət etməlisiniz.

Holi adlı bayram da dünyada məhşurdu.Holi, hinduların yazın gəlişini qeyd etdiyi və insanların ağaclar kimi yaşıl geyindiyi bir festivaldır.  Daha sonra uşaqlar su tapançaları ilə rəngli mayeləri bir-birinə vururlar.  Onlar da bambuk borular vasitəsilə bir-birinə rəngli toz üfürürlər.  Hər kəs baharı qeyd etmək üçün rənglənir.

Holi qış ayının sonuncu tam ayında baş verir.  Bu bayramın dini əsasını Holika əfsanəsi təşkil edir.  Baharın gəlişi hər il Xolikanın ruhuna yandırılan Holika atəşi ilə qeyd edilərkən, insanlar xeyirin şərə qalib gələcəyi inancı ilə küçələrdə rəqs edirlər.

Pasxa da məhşur bayram olaraq qeyd olunur. Xristiyanlar tərəfindən qeyd olunan bayramdır, bu bayramda insanlar kilsəni ziyarət edir, Pasxa dovşanından hazırlanmış şokoladlar paylanır və evdə Pasxa çörəkləri yeyilir.  Xristianlığın ən qədim və ən mühüm bayramı olan Pasxa əslində İsanın çarmıxa çəkildiyi 3-cü gündə dirilməsini qeyd edir.

Pasxa dövrü ümumiyyətlə martın sonundan aprelin sonuna qədər davam edir.  Pasxa ibrani dilində "toxunmadan keçmək" deməkdir.  Kiçik uşaqları olan valideynlər ənənəvi olaraq Pasxa hədiyyə səbətini qoyurlar və evlərinə Pasxa Bunni tərəfindən baş çəkdiyini iddia edirlər.

Almaniya kimi ölkələrdə yolka kimi bəzədilmiş yumurta ağacları hazırlanır.  Bu, Pasxadan əvvəl keçirilən 40 günlük Lent orucunun nəticəsidir.  

İnsanlar Mardi Qras tədbirlərində və paradlarda kostyumlar geyinərək Orucun gəlişini qeyd edirlər.

 Bayramlardan ən məhşuru Milad bayramıdır.  Şaxta baba, Şam ağacı, Şimal maralı bu bayramın elementləridi.

Bildiyimiz kimi, hər il dekabrın 25-də qeyd olunan Milad bayramında İsa peyğəmbərin doğum günü qeyd olunur.  Müqəddəs Doğum və Yeni il günü kimi də tanınan Milad bayramı üçün hazırlıqlar aylar əvvəldən başlayır;  rəngarəng işıqlandırmalar, hədiyyələr, təbrik kartları hazırlanır.

Milad bayramının qəbul edilən bayrama çevrilməsi uzun illər çəkdi və insanlar bunu uzun müddət qeyd etmədilər.  İnsanların tərəddüd etmələrinin səbəbi ad günlərini qeyd etməyin bütpərəst ənənəsi hesab edilməsi və Milad bayramının İsanın doğum günü olmasıdır.

Milad bayramları zamanı bir çox amerikalılar marallar, elflər və digər mövsümi mövzularla bəzədilmiş parlaq sviterlər geyinirlər;  Onlar hətta ən diqqət çəkən geyimlərə görə mükafatların verildiyi “çirkin sviter yarışlarında” iştirak edirlər.  Əvvəlcə qəsdən geyinilən bu çirkin sviterlər sonradan ironik bir şəkildə Amerika ənənəsinə çevrilir.

Müasir Milad ənənələri bu gün hamımızın bildiyimiz Santa Klaus personajına tədricən çevrilən Müqəddəs Nikolayın hekayəsindən başlayır.  Dünyada ümumi adətlərə ağac bəzəmək, ailəyə Milad kartları göndərmək, peçenye bişirmək, hədiyyə mübadiləsi aparmaq, kilsəyə getmək və ziyafəti bölüşmək daxildir.

Müqəddəs Lüsi Bayramı da dünyada məhşurdu.

Simvol: Ağ xalatlı qızlar.  Üçüncü əsrin müqəddəsi dekabrın 13-də bir çox isveçli qızlar Lusiyanı şərəfləndirmək üçün qırmızı qurşaqlı uzun ağ xalatlar geyinir və yanan şamlar çələngində "Lusiya gəlinləri" kimi parad keçirirlər.  Onlar “Lusiyia pişikləri” adlı qəhvə və zəfəran çörəkləri ilə birlikdə mahnı oxuyaraq ailələrini oyadırlar.

İslam dünyasında isə ən məhşur bayramları Ramazan və Qurban bayramıdı. Bu günlərdə Qurban bayramı qeyd olunur. Bayram əhvalınızın yüksək olması arzusu ilə...

HAZIRLADI: BÜNYAMİN BÜNYADZADƏ