adalet.az header logo
  • Bakı 18°C
  • USD 1.7
05 Avqust 2020 15:42
124350
MARAQLI

Bəşəriyyətin insanlıq imtahanı: Ötən əsrin dörd ən qorxunc pandemiyası

Bu gün Azərbaycan tarixində ən çətindönəmlərindən biridi. TəcavüzkarErmənistanın və onların havadarların əməlləri nəticəsində 28 ildir doğma yurd yerlərimizi əsarətdə saxlayıb. Vəbu çətin dönəmimizdə hər zaman Pakistan dövləti yanımızda olub, bizə dəktəkverib, haqq işimizi müdafiə edib. Onuda qeyd edim ki, Pakistan Azərbaycanın müstəqilliyini tanıyan ilk dövlətlərdənbiri olub.Onagörə də bir çox insanlar Azərbaycan-Pakistan tərəfdaşlığının 1991-ci ildənsonra, yəni müstəqillik dövründə formalaşdığını düşünür.

Qardaşölkə ilə bu əlaqələrin əsasının qoyulması Azərbaycan xalqının böyük oğlu,tanınmış xeyriyyəçi Hacı Zeynalabdin Tağıyevin adı ilə bağlıdır.Belə ki,dahi şəxsiyyətin Pakistan xalqına etdiyi tarixi yardım iki ölkə və xalqarasında qardaşlıq münasibəti yaradıb.Belə ki, XX əsrin əvvəllərindəPakistan ərazisi Britaniya müstəmləkəsi olanda yerli əhali arasında kütləvipandemiya yayılıb.İnsanlar bu ağır xəstəlikdən kutləvi şəkildə dünyasınıdəyiışirdi.Həmin vaxt azərbaycanlı milyonçu Hacı Zeynalabdin Tağıyev şəxsivəsaiti ilə 300 min ampula peyvənd alıb indiki Pakistan ərazisinə göndərir.Bununlada pandemiyanın qarşısı alınır.Qədirbilən Pakistan xalqı 1947-ci ildəmüstəqillik əldə etdikdən sonra bu faktı tarix dərsliyinə daxil edirlər.

Beləliklə,Pakistanda 1940-ci illərdən buyanadoğulmuş şəxslərin hamısı Azərbaycanıözlərinə doğma ölkə kimi tanıyır.Ona görə də bu gün də 200 milyonluqPakistan xalqı və dövləti Hacı Zeynalabdin Tagıyevin ruhuna hörmətləyanaşırlar.

Adalet.az xəbər verir ki, Pakistan indiyə qədər Ermənistanı suveren dövlətkimi tanımır və Dağlıq Qarabağ probleminə münasibətdə Azərbaycanı dəstəkləyir.



Pandemiya- insanlığın imtahanıdır

Rus Qripi- 1889-1890-cu illərdəRusiyada yayılmış və təqribən 1 000 000 insanın ölümünə səbəb olub

BirinciDünya Müharibəsi zamanı tif xəstəliyi-1914-1918-ci illər arasında Tif bakteriyasınıdaşıyan bitlərin yaratdığı epidemiya müharibə nəticəsində ortaya çıxan birfenomen idi. Bu epidemiaydan Avropa və Asiyada 25 milyon insan xəstələnib vəxüsusilə Sovet İttifaqı ölkələrində təxminən 3 milyon insan ölüb. Qərb ölkələriepidemiyaya nəyin səbəb olduğunu daha tez başa düşdülər və bitlərdən xilasolmaq üçün tədbirlər görüldü.

1918 İspan Qripi pandemiyası- BirinciDünya Müharibəsindən sonrakı illərdə 500 milyon insan tərəfindən yoluxmuş H1N1qrip virusu dünyada yüksək atəş ilə 50-100 milyon sağlam insanın ölümünə səbəbolub. (Müasir dövrün Donuz Qripi epidemiyası) Bu virusu digərlərindən fərqləndirənşey, hücum etdiyi bədənin immunitet sistemi nə qədər güclü olsa, qızdırma bir oqədər yüksək olardı. İspan qripi bəşəriyyətin ən böyük fəlakətlərindən biriolaraq tarixə keçib.

1957-ciilAsiya qripi pandemiyası- Çində başlayan qrip-A virusunun, ördəklərdə mutasiya edənvə insana keçən bir xəstəlik olduğu düşünülür. Asiya qripi adlanan xəstəlik təxminən4 milyon insanın həyatına son qoyub. Eyni vaksinlə epidemiyanın qarşısı alınıb.Bir ildə 40 milyon insan peyvənd edilib. Asiya qripi kütləvi peyvəndin əhəmiyyətinivə təsirini göstərən ən vacib nümunələrdən birinə çevrilib.

Donuzqripi-1957-1958-ci illərdə təxminən 2 milyon insanın ölümünə səbəb oldu, 1889-1890 və1968-1969 illərdə isə Rusiya və Honkonqda 1 milyon adam öldü. 2009-cu ildə isə"donuz qripi” pandemiyası təxminən 284,500 nəfərin ölümünə səbəb oldu.



HİV (QİÇS) virusu- 20-ci əsrinortalarında meymunlardan insanlara keçdiyi aşkarlanan HİV virusu 1959-cu ildəKonqoda görülüb.

Ancaq onun diaqnozu və adı yalnız 1980-ci illərdə verilib. Son 30 ildə 36milyon insanın həyatına son verən virusun müalicəsi üçün hələ də bir həll yolutapılmayıb. Xəstəlikdən qorunmaq üçün yalnız ehtiyat tədbirləri görmək və ömürboyu dərman müalicəsi tətbiq etmək lazımdır.

"Covid-19”dan əvvəlki epidemiya Ebola-2013-2016illər arasında Qərbi Afrikada baş verən Ebola xəstəliyi 11300-dən çox insanınölümünə səbəb olub. Qərbi Afrika Ebola xəstəliyi Qvineyada 2013-cü ilin dekabrayında başlamış, bütün Qərbi Afrika ölkələrində yayılmışdı. 2016-cı iliniyununda başa çatan epidemiya, yoluxmuş insanların sayı və ölüm sayına görətarixə ən ölümcül Ebola epidemiyası kimi daxil oldu.

ƏntiqəRəşid