Müasir dövrdə insanlarınarahat edən xəstəliklərdən biri dəşəkərli diabetdir. Şəkərli diabet orqanizmdəinsulin çatışmazlığı, mikro və makro damar fəsadları ilə özünü büruzə verən, müxtəlif orqan vətoxumalarda digər patoloji dəyişikliklərlə müşayiət olunan xəstəlikdir. Bu xəstəlik dünya səhiyyə təşkilatlarının ciddi problemlərindəndir. Statistik məlumatlaragörə hazırda yer kürəsindəki əhalinin 400 milyona yaxını bu xəstəlikdən əzab çəkir. Yaxın gələcəkdə bu rəqəmin 550 milyona çatacağı gözlənilir. Ümumiyyətlə, şəkərlidiabet dövrün həyat tərzinəçevrilmişdir. Onu da qeyd edək ki, yuxarıda göstərilən rəqəmlər tibbmüəssisələri tərəfində qeydiyyata alınan xəstələrin say göstəricisidir. Gizli gedən,qeydiyyata alınmayan xəstələr hesaba alınarsa, göstərilən rəqəmlər xeyli arta bilər.

Şəkərli diabeterkən əlillik verməklə yanaşı, ürək-damar fəsadları yaratmaqla yüksək ölüm faizi verən xəstəlikdir.Mədəaltıvəzi tək endokrin vəziolub, əsasən həzm fermentləri ifraz edir, həm də alfa, bettahüceyrələriinsulin və qlukogen hormonları sintez edir.Delta hüceyrələri isə somatostatin sintez edir.

Böyük adamın mədəaltı vəzində 170milyondan 200 milyona yaxın lanqerqans adacıqları var.Lanqerqans adacıqları ilk dəfə 1864-cü ildə Lanqerqans tərəfindən təsvir olunmuşdur.

Şəkərli diabetin müalicəsindəənböyük inqilab hələliikinsulin pereparatının kəşfiiləəlaqəlidir.Bu pereparat ilk dəfə 1923-cüilin yanvar ayının 23-dəkanadalı alim Fridrix Bantiq (1891-1941) tərəfindənsəhiyyədətətbiq olunub. Bu kəşfəgörə F.Bantiq və işlətdiyilaboratoriyanın müdiri C.Makleod fiziologiya və səhiyyəüzrə"Nobel” mükafatına layiq görülüb.

İnsulinin kəşfimilyonlarla xəstəni ölümdənxilas etmişdir. Təbabətinkişaf etdikcə, insulinin digərsintetik variantları alınmışdır.Sonralar onlarla şəkərsalıcıdərmanlar və biqunidlərkəşf edilmişdir. Diabetinsosioloji ciddiliyi onun yaranma səbəbininelmi axtarışlarınıintensivləşdirməyi vəpatogenezinin əsas bəndlərininaşkar edilməsini tələbedir.

Şəkər xəstəliyininyayılma coğrafiyasınanəzər saldıqdabu xəstəliyin bəziregionlarda daha çox, digər yerlərdəisə nisbətənaz yayldığını görürük.Amma ümumilikdə, xəstəlikartmaqda davam edir.

Əvvəldəqeyd etdiyimiz kimi, şəkərli diobet xəstəliyiolan insanlar dövlət tərəfind