Rusiya Türkiyə yaxınlaşması regiona nə vəd edir?

Rusiya-Türkiyə əməkdaşlığıgenişlənməkdədir. Bubarədə Rusiya prezidenti Vladimir Putin Cənubi Afrika Respublikasının paytaxtıYohannesburqda keçirilən BRICS sammiti çərçivəsində türkiyəli həmkarı Rəcəb TayyipƏrdoğanla baş tutan görüşdə bildirib."İkitərəfli münasibətlərimiz genişlənməkdədir. Bu xüsusən dəböhranların nizamlanması sahəsində özünü açıq-aydın göstərir. Mən Suriyaböhranını, iqtisadiyyat sahəsini nəzərdə tuturam. İri layihələrimiz plan üzrəreallaşdırılmaqdadır", - deyə V.Putin bildirib.

Söhbət zamanı liderlər maldövriyyəsinin artdığını və bir çox sahələrdə əməkdaşlığın genişləndiyinivurğulayıblar. "İkitərəfli əməkdaşlığımız bütün sahələrdə - hərbi,ticarət, mədəniyyət, turizm, bir sözlə, bütün sahələrdə çox sürətlə inkişafedir", - deyə Ərdoğan qeyd edib. Ərdoğan iki ölkə arasında maldövriyyəsinin və turist axınının daha da artırılacağına əminliyini bildirib: "Əminəmki, cari ildə Türkiyəyə 6 milyonadək rusiyalı turistgələcək".

"Ərdoğanın BRİCS-dəiştirakı heç təsadüfü deyil”

Kaspi Universiteti Tətbiqi Politologiya MərkəziEkspertiYadigar Nagiyev Rusiya Türkiyə ayxınlaşmasını belə xarakterizə edib: "Ərdoğanın BRİCS-də iştirakı heç təsadüfüdeyl. Türkiyə bu səfər çərçivəsində bir neçə məsələni kökündən həll etmək istəyir.İlk olaraq, bu, Ərdoğanın baş nazirolduğumüddətdən tətbiq etdiyi Osmanlı strategiyasıdır."Zəyif dövlətlərin əlindəntutmaq" . Məhz Ərdoğan ilk səfərini dini-irqi və iqtisadi cəhətdənqarışıq olan Cənubi Afrikya etdi. Ərdoğan çıxışında Müsəlman dövlətlərlərininiradəsindən dini eynilikdən bəhs edərək, dövlətləri birliyə səslədi.Ancaq buzalda əyləşənlər tərəfindən bir mənalı qarşılanmadə. Buna səbəbsə, səsləyişinsadəcə mövcud proqrama uyğun şəkildə daha çox Ərdoğanın maraqlarından ibarətolması idi. Bəs bu maraqlar nə idi? və hansı maraqlar nümayəndələr tərəfindənbir mənalı qarşılanmadı?. Ərdoğan, hər ölkə səfərində getdiyi ölkənin FETO əlaqəsiniaraşdırır. Buna görə öz arqumentlərini seçərək daha çox ziyarətdə olduğu dövlətinboşluğunu tutmağa və onu öz güc ilə əvəz etməyə çalışır. Ərdoğanın "Bizbilirik ki, teror təşkilatları dəstəklər sayəsində yaranır.Onlar müxtəlifyollarla mövcud iqtisadi,siyasi,təhsil kimi problemlərdən istifadə edərək,dövlətdaxilində kök salır.Daha sonra din məhzəb fərqləri yaradaraq, vətəndaşlarıbir-birinə qarşı vuruşdurur. Bu region çox həssasdır.Biz qardaş olduqca müsəlmanola bilərik" deyə qeyd etməsi, siyasi mesaj kəsb edirdi. Əsas məsələnisizdə anladız. Əsas məsələ istər Suriyada YPG-ə qarşı mübarizə istərsədəregionda Boko-Haram və FETO qruplaşlaşmalarına qarşı mübarizədə Türkiyəyə dəstəkqazandırmaqdır.

"Biz qardaş olduqca müsəlmanıq" fikrininsəslənməsi isə, "sizdə müsəlmansız bizdə.Bir birimizə dəstək olaq".Fikrinin səslənməsindən başqa heçnə deyl.Əlbətdə region dövlətlərinin iqtisadimaraqlar çox yüksəkdir.Türkiyə bu boşluq üçündə aspekti göstərərək, yenisistemlə artıq Türkiyə daha güclü dövlət olacaq.Həm daxili həm də xaricisabitlik yaradaraq, həm Türkiyə daxili səhmlərə həmdə Türkiyənin bu regiondakıyatırımlarını müdafiyyə edəcək və dahada yüksəldəcək.

Qəribəsi budur ki, Böyük Konsolluğu açılışı zamanıbəzi qüvvələr Ərdoğana qarşı Türkiyədə baş verən tutuqlanmalara qarşı protestohazırlamışdı.Ancaq bu cəhd region qüvvələri tərəfindən əngəlləndi.

Son olaraq qeyd etmək olar ki, ABŞ bu regionlara əvvəlkindəndaha çox nüfüz etməyi bacarıb.Ancaq Türkiyənin bunu dəyişdirib dəyişdirə bilməyəcəyiTürkiyənin yeni iqtisadiyyatından aslıdır”.

Ədil Ədilzadə