"Vətən mənəoğul desə, nə dərdim?

mamır olubqayasında bitərdim"

Məmməd Araz

Torpaq getdi gahsürətlə, gah yavaş,

bu sözləri dönə-dönəsöylədin.

Ata Yurdu"Oğul!" - deyən vətəndaş,

dərdinbilib, Vətən üçün neynədin?

Buyerlərdən baş götürüb gedən yox,

mamırolub qürbətlərdə bitən çox,

ayürəksiz-gözləri ac, qarnı tox,

incikdüşüb gedən üçün neynədin?

Saxtakarlıqolmamalı sevəndə,

igid-şəhid,qorxaq olan kefində!

qocaanan "Ahılların evində",

əldəndüşmüş dədən üçün neynədin?

Kimi-harın,kimi bədbin, əlacsız,

dərmanbaha, imkansızlar ilacsız,

qəriblikdəburdan qaçan xeyli qız;

yaddibçəkdə bitən üçün neynədin?

İşsizqalan yad ellərdə çalışar,

burdadonan yad çöllərdə alışar,

bülbülümüzözgə dildə danışar -

Qarabağdaötən üçün neynədin?

Çulkimisən; gah əriyən, gah şişən,

dərdəgülüb, fəryadlara irişən,

vətəndeyib, haqq yolunda döyüşən

şəhidolub ölən üçün neynədin?!

Torpaqdərdi neştər olub gözümə,

gəlalışaq, köz qarışdır, közümə,

Vətən- ayna boylanaraq üzümə,

hıçqırıramiçin-için "Neynədin?.."

Babam deyən nağıl -

köhnəyenilik...

Babamdeyən nağıl-köhnə yenilik:

"əyrisi-əyriydi,düzü-düz idi".

Bəlkəolayları yalnış bilirik -

buralardünyanın astar üzüdü?!

Xeylidilək yazıb atdım dənizə,

insandangileyim harasa üzür.

Əyridə dünyadan gileylənirsə;

yazıqdünyadır ki, bunlara dözür!

Tutaq,qanadlandım, həyana uçum?

nəgöydə ulduzam, nə də yarasa.

Sənəbəxt qapısın nə cürə açım,

mənözüm-özümlə bacarmıramsa?

Yelləryerə səpdi sarmaşıqları,

çoxu-çiçəkbildi, biçən olmadı.

Xankimi böyüdü "ev uşaqları",

"tamahdişlərini" çəkən olmadı!

Etdiyimsöhbətin mətləbi nazik;

olmayaŞeytana Allah uduzmuş?!

Tanrıyaratdığın dağıdan bizik,

insan-yırtıcıdandaha quduzmuş!

Babamsöylədiyi köhnə yenilik;

"əyrisi-əyriymiş,düzü-düz imiş",

hərdənbu söhbətə şübhə edirik,

düzolan bu qədər əyilməzimiş...

Qılıncımözünü kəsdi qınında...

"Bizihara çəkər köçün sarvanı?" -

soruşdugöllərin sonası məndən,

Abırasalardım gidi dünyanı

asılıolsaydı sonrası məndən.

Yenədə köç edib, mehrin salmadı,

buil də baş alıb getdi, qalmadı -

köçkündəstəsinə durna almadı,

qorxduki, pozular sırası mənnən,

qılıncımözünü kəsdi qınında -

ədalətcarçısı haqqı dananda.

nöqsanıabartdım "Eşq qanununda" -

ovaxtdan düzəlmir arası mənnən.

Çeşmədəgəzilməz-qazmağı lildi,

yandıranda odur, yanan da dildi.

Gözümünbəyazı simə çəkildi,

gedəro dünyaya parası mənnən,

El-obaeşqinə həmdərd olan mən,

odlaraatılıb haray salan mən.

Qarabağdərdinə düçar olan mən -

qorxuramqocala yarası mənnən.

Mənimçoxlarından xeylidir fərqim,

qırdıqca,biçdikcə qalxıb cücərdim.

Cannədir? - onu da qurban verərdim

Yurdunbağlı olsa çarası mənnən...

Həyatməni pis öyrətdi...

Birgün dik başım əzilər,

ömürdənəlim üzülər,

həraddımım qəbahətdi,

həyatməni pis öyrətdi.

Aldatdıqulaq asdığım,

yuxuyubatdı yastığım,

böyüyübboya çatdığım

həyətməni pis öyrətdi,

Atam-anamtəriflədi,

qohum-qardaş:"Alqış" - dedi,

işidüşən mət elədi,

şöhrətməni pis öyrətdi.

Torpaqsatıldı - beh oldum,

lağetdilər, şəbeh oldum,

hərüzünə təmbeh oldum,

töhmətməni pis öyrətdi.

Qorxu-filanıtərgitdim,

döydülər,daşdan bərk idim!

elüçün ölümə getdim,

qeyrətməni pis öyrətdi!

Ocağı,közü də mənim,

istisi,hissi də mənim,

yaxşısı,pisi də mənim -

millətməni pis öyrətdi.

Böhtanlarasusammadım,

məthiələriyazmadım.

var-dövlətəsusamadım -

sərvətməni pis öyrətdi...

Səsgəldi...

Ogün gördüyümü suya danışdım,

röyamdagörmüşdüm "yar atdı məni".

Bugecə gülşəndə qarşılamışdım -

yuxularyenə də aldatdı məni.

Qismətimçeşmədə batan daş kimi,

heçzaman suların üzünə çıxmır.

Ayuxum, hər cürə yozuram səni,

gerçəkolanlar da düzünə çıxmır.

Birəlimdə ürək, bir əlimdə bel -

gözəlsevgimizə saray hörürəm.

Gözümüaçanda yanağımda sel,

kipriklərucunda şəbnəm görürəm.

Hardasan,ay gedib ümid sındıran?

Səsgəldi: "Xəyalam, şirin arzuyam",

Axımən özüm də ürək yandıran,

özümdə kiminsə yuxusundayam...

Qızlardaişarə saçla oynamaq...

Güzgüqarşısında hey daranırsan,

istəyimsaçını hörməkdir, gülüm.

Sonrakıünsiyyət olacaq asan,

çətiniözünü görməkdir, gülüm.

Çöləçıx, havanı bəhanə eylə,

yalannanolsa da, nəyisə söylə.

Dünyadaən gözəl istədiyinlə

ömrünübərabər sürməkdir, gülüm.

Vaxtıdır,bu qədər gözlətmək yetər,

könlündənkeçəni gizlətmək yetər,

kirpikdə islanar, yanaq da pörtər,

çünküalovlanan ürəkdir, gülüm.

Sənidə bezdirər, vallah, bu təklik,

geriyəqayıtmaz gedən gözəllik,

gerisinözün bil, qalanı sənlik -

dediyimarzudur, diləkdir, gülüm.

Cəhdedib könlümü sənə açıram,

xəyaldayanana hər an uçuram,

düşünmə:"Dəcələm, döyüb-qaçıram",

qapıyaoynayan küləkdir, gülüm.

Ürəkdənisinər qızaran yanaq,

nəvazişistəyər dil ilə dodaq,

qızlardaişarə saçla oynamaq

özüdə: "Sevirəm" - deməkdir, gülüm...

Torpaq xırda-xırda böyüdür bizi...

Çəkibənaparır üzü enişə,

bulanandumanı çay niyə dartır?

Əgəristəmirsə bir qana düşə,

oxatan kamanı yay niyə dartır?

Yüzəlləş, ürəyim səndən qırılmaz,

gözələgöz qoyan gendə yorulmaz,

axıkörpə üzü yaşmaq vurulmaz -

bağlayıb,özünü Ay niyə dartır?

Gülüm,qırma onu, ürək daş deyil,

ləçəyəqonanlar şehdi, yaş deyil,

onunki, əjdadı yazdı-qış deyil,

dünyanıpayıza yay niyə dartır?

Vurduqca,qırdıqca bərkidi dizi,

dövrançox incitdi Vahid Əzizi,

torpaqxırda-xırda böyüdür bizi,

qoymurgöyə çatsın boy, niyə dartır?..

Nəgördün?

Havalardanbaş götürüb qaçırdın,

qarışaraqqaranlığa gedirdin,

dönənzaman sübhü göydə açırdın,

gözəldurnam, o yerlərdə nə gördün?

Gözləyirdimsən qayıdan zamanı,

gizləyirdimgözlərimdən damanı,

ucalardangörmək olur hamını -

dinlədiyinnəğmələrdə nə gördün?

Röyalardayaylağına gəlirəm,

Dəlidağın çiskinini silirəm,

Göyçəgölü dumanlıydı, bilirəm,

ümmandakıgəmilərdə nə gördün?

Əməlindəndünya nə vaxt utanar?

yadağılar, ya həyadan odlanar?!

pasbağlayıb sındırılmış kotanlar,

dənsizqalan zəmilərdə nə gördün?

Nəhaldaydı "Leyli qaçan", "Gen dərə",

"Gülüdüzü" nə deyirdi "Hephepə"?

Dərələyəz-canımyanan bir kürə,

yorğundurnam, Kəlbəcərdə nə gördün?

Tanıyırsandağı, çölü, aranı,

nəsağaldar dövran vuran yaranı?

bireyvandan seyr edərdim dünyanı,

söykəndiyimməhəccərdə nə gördün?

Neynəyirdinistəyinə yetəndə?

candincələr ömrün vaxtı bitəndə,

VahidƏziz oyaq qalın Vətəndə,

qürbətdəkigecələrdə nə gördün...

Hələdə yağış yağır...

Tutucundan qalx göyə -

qopsada fağır-fağır,

çırpılırağır-ağır;

hələdə yağış yağır.

Çölə,qaçdıq qoymadı,

böyük-kiçiksaymadı,

közlərsöndü, doymadı;

külədə yağış yağır.

Ucagöylər ağlağan,

mənona qəmli baxan,

papağınaltdan çıxan

telədə yağış yağır.

İslanırləng bağa da,

göldəkiqurbağa da,

daşada, torpağa da,

gülədə yağış yağır.

Qorunuruca olan,

üstündəbaca olan,

ilandahaça olan

dilədə yağış yağır.

İldırımazğın gəlir,

şimşəklərqızğın gəlir,

daha yazığım gəlir;

selə də yağışyağır...

Mən yavaş deyirəm:

"Sevirəm səni"

Mən yavaş deyirəm:"Sevirəm səni",

dodaqlar qulağınigaran qoyur.

Hər meyvə bircürə daddığı kimi,

hər kəs dəsevgini bir cürə duyur.

Kəpənti əl çəkmirqızıl zəmidən,

arpamı, buğdamı- biçdiyi nədir?

Bağıra-bağıra:"Sevirəm!" - deyən,

çoxzaman bilmir ki, içdiyi nədi?

Astacadeyilsin içilən andlar,

duyulsa-sirləriaçıla bilər,

birininbaşına bəla olan yar,

başqabir sevgiyə tac ola bilər.

Yazıqlaro kəsə salar hicranı,

oyol fəlakətə aparan olur,

sağalmazdərdlərə tutulan canı,

sevgininduası qurtaran olur.

Mincürə tanıdım eşqin dilini;

lallarda sevgidən danışır, gülüm,

mənyavaş deyirəm: "Sevirəm səni",

çünki ürəyimizanlaşır, gülüm...