Heç kimə sirr deyil ki, dondurma xüsusilə yayda yeyilən dadlı desertdir. 

Özünün bənzərsiz dadı, çoxəsrlik tarixi və ətri ilə bu desert türk desert mədəniyyətinin şah əsəridir. Hansı cəmiyyətdən olursa olsun, onların mütləq öz unikal dondurma reseptləri var. 

Yay aylarının vazkeçilməz deserti olan dondurmanın Türkiyədə tarixi əhəmiyyəti var. O qədər ki, Maraş dondurması Türkiyənin bənzərsiz ləzzətləri arasında dünya miqyasında populyarlıq qazanır. Maraş dondurma reseptinə keçməzdən əvvəl Maraş dondurmasının mənşəyini, markasını, turistik məqsədli istifadəsini, bir sözlə, dondurmanın necə dünya brendinə çevrildiyini və təbii ki, Maraş dondurmasının necə yarandığını izah edəcəyik. Aşağıda gözəl Maraş dondurmasının resepti də açıqlanır. Bu yazını evdə hazırlaması çox asan olan Maraş dondurma resepti ilə bitirib hədəfimizə çatacağıq. 

Türk dondurmasının hazırlanma üsulu: 

Avropa.info bildirir ki, dadlı dondurma növlərinin çox olduğu türk mətbəxində dondurmaçı peşəsinin xüsusi yeri var. Türklərin əcdadları Ana Vətəndə (Orta Asiyada) olarkən dondurulmuş yeməklərin desert üçün yeyilməsinə dair sübutlar da var. Bölgənin coğrafi şəraitindən asılı olaraq, yay aylarında dondurulmuş meyvə və meyvə şirələri müxtəlif üsullarla istehlak edilib. Zamanla Anadoluda 13-cü əsr Səlcuqlular dövründə dondurulmuş şirniyyatların saxlamaq üçün xüsusi hazırlanmış qar qablarında hazırlandığı müşahidə edilib. 

Hətta Osmanlı dövründə də davam edən dondurulmuş desertlərin hazırlanması ənənəsi daha geniş forma almağa başlayıb. Saray tərəfindən təyin olunan “karcıbaşı” və “buzcubaşı” kimi işçilər tacirlərə şirniyyat hazırlamaq üçün lazımi miqdarda qazanc təmin edib bölüşdürürdülər. 17-ci əsrdən etibarən bildiyimiz kimi, dondurma hazırlamaq üçün əsl yol başladı. Maraş dondurması da bu dövrdə məşhur yay desertinə və ticarət məhsuluna çevrildi. 

Kahramanmaraş dondurması necə yaranıb? 

1920-ci ildə Hələbdən gəlib Kahramanmaraşda məskunlaşan Hacı Mehmet adlı şəxsin bölgədə salepli dondurma hazırlamağa başlaması ilə ortaya çıxdı. Çox keçmədi ki, “Kel Ali” ləqəbli şəxs salep və keçi südünü dəmir qaşıqla qarışdıraraq, daha yığcam və qalın hala gətirərək məşhur Maraş dondurmasını yaratdı. 

Maraş dondurmasının xüsusi “inkişafı” onun meydana çıxdığı dövrə təsadüf edir. 1980-ci illərin ortalarına qədər evlərdə və kiçik müəssisələrdə istehsal edilən Maraş dondurması, texnoloji cihazların emalatxanalara daxil edilməsi ilə daha böyük bir sektora çevrildi. Eyni dövrdə soyuducu qurğular və dondurma saxlama sistemləri inkişaf etdirildikdən sonra Maraş dondurması Türkiyənin digər şəhərlərinə də yayıldı. Bu gün xarici ölkələr də daxil olmaqla bir çox yerdə Maraş dondurması satılan mağazalar açılıb. Yuxarıda göstərilən bütün proseslərdən sonra Maraş dondurması milli və beynəlxalq səviyyədə tanınan ləzzətlərdən birinə çevrildi. 

Maraş dondurması və turizm 

Maraş dondurması dadı ilə yanaşı, möhtəşəm təqdimatı ilə də yaddaşlarımıza həkk olunmuş bir ləzzətdir. Mövsümi istehlakı yüksək olduğu üçün yay aylarında satışı artan məhsuldur. Lakin onun yay aylarında satışlarının rəqabətli şəkildə artmasının səbəbi təkcə dadı deyil, həm də əvvəldə qeyd etdiyimiz kimi satış zamanı müştərilərə qeyri-adi təqdimatıdır. 

Dondurma hazırlamaq keçmişdən bu günə qədər gələn bir sənətdir. Bu gün bu sənətkarlığın istehsal və təqdimat mərhələləri ayrı bir sənaye olaraq davam edir. Hamımızın tanıdığı bir anlayış halına gələn Maraşlı dondurma dükanı məhsulun az qala ayrılmaz hissəsi və dondurma ləzzətinin sirri olaraq görülür. Maraş dondurmasının təqdimatında və istehsalında iştirak edən dondurmaçıların milli geyimləri və akrobatik hərəkətləri onların turizmdə mühüm rol oynamasını təmin edir. İstirahət mərkəzlərində başlayan “Maraş Dondurma dükanı” ənənəsi indi xaricdə də müxtəlif tədbirlərdə həyata keçirilir. 

Maraş dondurması resepti 

Evdə dondurma hazırlamaq uzun müddətdir ki, türk mətbəxlərində davam edir. Maraş dondurması çətin bir dondurma olsa da, asan bir resepti sizinlə paylaşmağa qərar verdik. 

Kahramanmaraşda 32 növ Maraş dondurması resepti var. Hər reseptdə istifadə olunan inqrediyentlərin növləri və proseslər fərqlidir. Ticarət Maraş dondurmasında istifadə edilən texnoloji cihazlarla çox müxtəlif dondurmalar hazırlana bilər. Bu səbəbdən evdə və ya bazarda rahatlıqla tapa biləcəyiniz Maraş dondurması reseptində sizə lazım olan xammalın siyahısını hazırladıq: 

- 5 stəkan süd 

- 1 stəkan dənəvər şəkər 

-1 çay qaşığı saf salep (qablaşdırılmış salepdən istifadə etməməyə çalışın). 

Maraş dondurmasının hazırlanması aşağıdakı kimidir: 

Hazırladığınız 5 stəkan südü götürüb qaynamağa başlayın. 

Qaynayan südə hazırladığınız şəkəri əlavə edib qaynamağa davam edin. 

Həmçinin salebi su ilə əridin (kiçik qabda ayrıca əridə bilərsiniz). 

Ərinmiş salebi yavaş-yavaş qaynayan şəkərli südün içinə tökün və eyni zamanda südü qarışdırın. 

Salepin süddə tamamilə həll olması vacibdir. Bu səbəbdən südlə qarışdırılmış salep tamamilə həll olunana qədər qarışdırmağa davam edin.

Qaz sobasından qaynayan südü çıxarın və qarışdıraraq soyudun. 

Süd kifayət qədər temperatura çatdıqda, soyuducuya qoya biləcəyiniz bir qaba tökün və soyuducuya qoyun. 

15 və ya 20 dəqiqədən sonra donmağa başlayan qarışığı dəmir qaşıqla qarışdırın. Dondurma saqqız konsistensiyasına sahib olana qədər bu prosesi hər 20 dəqiqədən bir təkrarlayın. 

Dondurma bərkidikdən sonra dondurucudan çıxarıb, süfrəyə verə bilərsiniz.