…1993-cü ilin avqust ayının  23-də Cəbrayıl rayonu işğal olunanda  Cocuq Mərcanlı da  ermənilər tərəfindən  zəbt edildi.  «Zəbt edildi»  ona  görə deyirik ki,  yağı düşmən  ələ  keçirdiyi şəhərlərimizi  və yaşayış məntəqələrimizi  elə günə  salırdı  ki,  adam   bilmirdi   əvvəllər   burda  insan  yaşayıb, kənd olub, yoxsa elə belə  xarabalıq imiş.  Onlar kəndi  işğal edəndə məktəbi, xəstəxananı, uşaq  bağçasını, yaşayış  binalarını  təkcə söküb  aparmadılar, həm də od vurub  yandırırdılar. Bəlkə də ona görə yandırırdılar ki,  uzun müddət burda  qalmayacaqlarını  bilirdilər. Ancaq buna baxmayaraq,  o kəndin var-dövlətini zəli kimi  sorub  aparsalar da söküb dağıtdıqları  binaların  qara daşlarını da yandırdılar. Yandırdılar ki,  o  daşlardan  gələcəkdə  istifadə oluna  bilinməsin. 

Ümumiyyətlə,  ermənilər  işğal etdikləri  ərazilərimizdə elə bir vəhşiliklər  törədirdilər ki, digər  müharibələrdə  buna bənzər  hadisələr  baş verməyib. Başqa  sözlə demiş olsaq,  ələ  keçirdikləri şəhərlərimizin,  kəndlərimizin  daşını  daş üstünə qoymurdular.  Hələ bu da  azmış kimi,  onlar meşələrimizdəki yüzillik, yüz əlli illik zəngin tarixə malik olan  çinar  ağaclarını, palıd ağaclarını, qoz ağaclarını  kökündən  qoparıb  aparırdılar.  Elə bil ki,  dədələrinin  malları idi. Bax,  Cocuq Mərcanlıda da  belə bir cinayət törətmişdilər. 

…1994-cü ilin yanvarın  əvvəllərində «Horadiz  əməliyyatı» həyata  keçiriləndə  Füzulinin  22 kəndi  və 1 şəhəri azad ediləndə  Cocuq  Mərcanlı da erməni  işğalından  təmizlənmişdi. Amma buna baxmayaraq,  ermənilər Füzulinin Lələtəpə  yüksəkliyində  mövqe tutduqlarına  görə, Cocuq Mərcanlıda elə də bir iş  görmək mümkün deyildi. İnsanlar o yaşayış məntəqəsinə qorxa-qorxa gedir və bəzən də ermənilər  kənddə adam görəndə həmin yeri  atəşə tuturdular. Bütün bunlar  isə Cocuq Mərcanlıda  həm abadlıq işlərinin  aparılmasına maneçilik  törədir,  həm də insanların  orda  məskunlaşmasına  imkan vermirdi. 2016-cı  ilin  aprel döyüşləri  zamanı minlərlə  hektar torpaq  sahələri  erməni  işğalından  azad edildiyi kimi, Lələtəpə  yüksəkliyi də  onların əlindən  alındı və o yüksəkliyə Azərbaycan  bayrağı   sancıldı.  Bax, elə Cocuq  Mərcanlı da  həmin gündən rahat nəfəs almağa  başladı. Bunu o mənada deyirik ki,  bütün  təhlükə  sovuşandan  sonra  Cocuq Mərcanlıda möhtəşəm tikinti, yenidənqurma  və abadlıq işlərinə  start verildi. 

Həmin tikinti gedən zaman mən oğlum Eminlə dəfələrlə Cocuq  Mərcanlı  kəndində  oldum. Orda  elə möhtəşəm iş görülürdü ki, adam bu işə  baxanda qürur  hissi keçirir və sevinirdi. Hardasa tikinti  meydançasında yüzlərlə insan  işləyirdi. Bir tərəfdə Şuşa  məscidinin  bənzəri  olan  məscid  inşa edilirdi,  bir tərəfdə  məktəb tikilirdi, bir tərəfdə yeni  asfalt yollar  çəkilirdi, bir tərəfdə də digər  sosial obyektlər  inşa edilirdi. Sanki bura böyük Səməd Vurğunun  qələmə aldığı «Muğan» poemasındakı Mingəçevir  şəhərinə   bənzəyirdi.  Çünki  traktorların, buldozerlərin  və  digər  texnikaların səsi  aləmi başına  götürmüşdü. Adətən bu  səslər  insanları  yormalı idi, ancaq əksinə, traktorların, buldozerlərin, maşın və texnikaların səsi  insanlarda bir  rahatlıq yaradır və qürur oyadırdı. Qürur  oyadırdı ki, dövlətimiz qısa zaman kəsiyində yeni bir  kənd tikir və o  kəndin  tikintisində  yüzlərlə insan  24 saat  çalışır.  Məscidin  tikintisi  zamanı biz ora baş çəkəndə tikintinin   icraçısı  dedi ki, bu məscid  öz tarixi  və milli  memarlıq  üslubu  ilə  tamamilə  fərqli  olacaq. Çünki  məscidin tikintisinin layihəsi  prezident İlham Əliyev  tərəfindən də  razılıqla  qarşılanmış və onun  yüksək   keyfiyyətlə tikilməsinə  göstəriş verilmişdir. 

Ümumiyyətlə,  qısa zaman  kəsiyində bu möhtəşəm  məscid  tikilərək istifadəyə  verildi.  Tək məscid deyil,  məktəb,  uşaq bağçası,  xəstəxana, 200-dən çox  2,3,4 otaqlı  mənzillər və  bununla yanaşı, hər mənzil  sahibinə  12 sot  torpaq sahəsi  verildi.  Üstəlik də Cocuq  Mərcanlıda  bütün infrastruktur   yüksək səviyyədə  inşa edildi. Asfalt yol çəkildi, qaz, işıq, su xətləri istismara  verilərək əhalinin istifadəsinə  verildi. Təbii ki,  bütün  bunları qısa zamanda  həyata  keçirmək elə də  asan deyildi.  Çünki ölkə  prezidenti cənab  İlham Əliyev  Cocuq Mərcanlıdakı  bütün  tikinti,  abadlıq və  yenidənqurma  işlərini  öz nəzarətində saxlayırdı. Və Cənab  Prezident bura səfəri zamanı da bir daha  qeyd etdi ki,  işğaldan azad olunmuş  və olunacaq bütün  şəhərlərdə, kəndlərdə və qəsəbələrdə belə abadlıq işləri  görüləcək. 

Cocuq Mərcanlıya  insanların  bir müddətdən  sonra  köçü başladı. Uzun illər  Vətən  həsrəti, yurd dərdi  çəkən  yüzlərlə kənd sakini  geriyə döndü. Onların  sevincinin necə rahatlıqla  və  böyük  sevgi ilə  kəndə döndüklərinin  biz  şahidi  olmuşuq. Biz əvvəllər  tikinti  gedən zaman  düz  üç dəfə Cocuq  Mərcanlıda  olduq. Onda kəndin  bir neçə sakini  gəlib burda gedən  tikinti  işləri ilə  maraqlanırdılar.  Hətta tozun-torpağın  içində onlar özlərini  çox rahat hiss edirdilər. Deyirdilər ki, Cocuq Mərcanlının tozu-torpağı da  bizə bal kimi  şirindi. O qədər kəndimizin xiffətini, dərdini, kədərini çəkmişik ki?! 

Bu günlərdə yenə Cocuq Mərcanlıya baş çəkdik.  Əvvəllər  orda tanıdığımız və tanımadığımız insanlarla görüşdük. İnanın, o adamların çöhrəsinə baxanda insan  düşünür ki, Vətənə qayıtmaq, ocağa dönmək necə böyük xoşbəxtlik imiş. Nəsir Əhməd oğlu Qəmbərov deyir ki, mən 2017-ci ildən bu kəndə qayıtmışam. Şükür Allaha,  kəndimizdə hər cür şərait var - evimiz, eşiyimiz, xəstəxanamız, məktəbimiz və uşaq  bağçamız. Biz indi heç bir şeydən çətinlik çəkmirik. Çünki Cənab Prezident İlham Əliyev bizim üçün burda hər cür şərait yaradıb.

Cocuq Mərcanlı: Dünyadan görünən  kənd! Əvvəllər  bu kəndi heç  Azərbaycanda  yaxşı  tanımırdılar. Amma prezident  İlham Əliyevin böyük Vətən sevgisi sayəsində bu kənd yenidən tikildi, quruldu və yenidən dünyaya tanındı. Sanki bu kənd bir cənnətə  bənzəyir. Hər tərəfdə yaşıl  ağaclar, güllər, çiçəklər adama gəl-gəl deyir. Burda hər güldən, çiçəkdən Cocuq Mərcanlının ətri hiss olunur və  bu ətir dünyaya yayılır!..
 

Faiq QİSMƏTOĞLU

Yazı Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanıb.