Azərbaycanlıların əksəriyyəti həmişə yoxsul yaşayıblar, neft amiliolmasaydı, ümumiyyətlə sosial durumumuzda heç bir dəyişiklik olmazdı bu günəkimi.

Düşünürəm butəməl psixologiadan irəli gəlir ki, biz pulu dərk etmirik. Burada çox məsələlərvar, pulu dərk etməyimizə mane olan amillər var.

Başqasınagörə yaşamaq, el-aləm deməz ki bu niyə belədir?, təsadüfən pul görmək, birdən-birəçoxlu pul qazanmaq, pulun hərisinə çevrilmək, Və s.

Bu görünən tərəflərdir.Əslində isə, görünməyən, fəlsəfi olan budur ki, biz qızıl ortanı tapa bilmirik.Qızıl orta Aristotelldən üzü bizlərə gələn bir məvhumdur. Məsələn: ifrateqoizmlə ifrat fədakarlığın ortası, mütləq ekonomist olmaqla mütləq simincliyinortası, (hansı ki israfçılığa bir başa gətirib çıxaran səbəbdir) və s.

Bu tipp məsələlərdəarzu olunan orta çətin tapıldığı üçün buna qızıl orta deyilir. Qızıl çətintapılır. Biz həmin o qızıl ortanı tapa bilmirik.

Necə kisosial sferalarda tapa bilmirik: Mağazaya düşmək üçün də ayrıca paltar alırıq,mağazadan məhsulu alanda səhəri gün qonağımız olacaqsa məhsulun üzərindəkiistifadə müddətinə baxırıq və s; Pul məsələsində də həmçinin, qızıl ortanı tapabilmirik, halal zəəhmətlə təmizliklə fəxretməkdənsə, kasıblığımızdan utanırıq.

İlk baxışdanadama elə gələr ki, pulu dərk etməməyimiz, xərcləyə bilməməyimiz pulun necəqazanılmasından irəli gəlir, yəqin zəhmətlə qazanılmır və s. Kifayət qədər zəhmətləqazanan adamlar var cəmiyətdə, onlar da pula qarşı diqqətsiz, naşıdırlar. İndigəlirəm yazdığım başqası nə deyərffaktorunun üzərinə. Bizdə kimsə kiməsə qəpiyini güdən deyirsə, daha çox bunuruss dilində deyirlər özü də, Kapeyşik. Öncə hamı çalışır ki bu sözü eşitməsinözünə qarşı. Çünki, Bu ifadə bizdə söyüş kimidir. Əgər Kimsə özünə qarşı busözü eşitsə san ki söyüş götürür üstünə, tez çabalayır ki, bu söyüşün altındançıxsın.

Adam Görürki, ona bu kəlmə baha gələcək, san ki, adına qoşulan bir söyüşə çevrilir, onabu sözü deyən adam bir iki nəfərin də yanında təkrar deyirr, artıq hamı bunubelə tanıyır, adına söyüş qoşulur. Avtomatik olaraq adam palaza bürünür, xəsisgörünməkdənsə israfçı olmağa, israfçı görünməyə qaçır. Bax bu qaçış bizə həmino qızıl ortanı ayaqladır, taftalayıb keçirik israfçılığa.

Qapı pəncərəyəçox pul xərcləyirik ki, kənardan baxan nə deyər? Geyimimizə çox pul xərcləyirikki, görən nə deyər?, və s.

İsrafçılığınsəbəbləri çox olsa da sonu eynidir. Nəticədə həmin o adına söyüş qoşulduğunudüşünən zəhmətkeş adam, gəlir dünənin yetim-yesiri olan, pulu təsadüfən görüb tormozlaya bilməyən, kiməsə təyyarəbağıışlayan, bir maşından 5-6 rəngdə alan, dayanacaqda iyirmi qəpiklikbakubas`ı gözləyən bir qızın yanına çat ha çatda yüksək sürət yığıb üstünə yağış suyunu çilədərək bahalı maşınlakeçən bir tipplə eyni situasiaya düşür. Hər ikisi də israfçı çıxır.

Bir şeyi nəzərəalın, rahatçılıq o deyil ki sizin hər şeyiniz ən yaxşısından olsun, rahatçılıqodur ki, ehtiyaclarınız minimum olsun, nələrəsə olan ehtiyacınızı minimumaendirməyi bacarasınız, daha dəqiq açması belədir ki, Var-dövlət qayğılarımızıazaltmır, sadəcə bir qayğını digəri ilə əvəz edir.

Əslindədeyilən kapeyşik ifadəsi pis ifadə deyil, dəqiqlikdir, biz isə dəqiqliyisevmirik. Bu hər sahədə belədir, müəllim işə gecikir - tələbə yuxudandurmağa. Valideyin övladını sərbəstyetişdirməyə gecikir – Övlad həyatı dərk etməyə və s..