Növbəti devalvasiya gözləntiləri fiaskoya uğrayır
Neftin qiymətinin 2009-cu ildən bu yana ən aşağı səviyyəyə qədər enməsi ekspertləri ciddi düşündürməyə başlayıb. Beynəlxalq iqtisadi mərkəzlər hesab edir ki, dünya bazarında baş verən durğunluq bir sıra ölkələrdə maliyyə sisteminin çökməsi ilə nəticələnəcək. Azərbaycanla bağlı bədbin proqnoz verən ekspertlər hesab edirlər ki, bu gedişat ölkədə ikinci devalvasiyanı sürətləndirəcək. Ekspertlər həmçinin onu da qeyd edirlər ki, ikinci devalvasiyanın 25-30 faiz arasında olacaq.
Məsələnin mahiyyətinə
varanda aydın olur ki, devalvasiya ilə bağlı deyilənlər yaxın zaman üçün heç də
özünü doqrultmur. İlk olaraq başlayaq neftin qiymətindən: artıq dünəndən
etibarən neftin qiymətində artım müşahidə olunmaqdadır. Görünən odur ki,
neftin qiymətində baş verən artım bədbin proqnozların ayaq tutub yeriməsinə
imkan verməyəcək. Belə ki, qarşıdan payız-qış mövsümü gəlir. Bu isə yanacağa
olan tələbatın artması deməkdir. Yay fəslində bir çoxları yanacağa qənaət üçün
velosiped, digər vasitələrdən istifadə edirdilərsə (söhbət Avropa ölkələrindən
gedir) payız-qış mövsümündə avtomobildən istifadə edəcəklər. Bu xırda bir
misaldır. Əslində isə ABŞ-İran münasibətlərində olan yumşaqlıq neftin qiymətində
müəyyən əks dönüş yaratsa da, İran neftinin dünya bazarına çıxması, Amerikanın
İran neftindən yararlanması uzun zaman alacaq. Üstəlik, neftə olan tələbatın
artmasına səbəb olan yeni müharibə ocaqlarının meydana gəlməsi faktorudur ki,
Qərb bu kimi faktorları hər zaman gündəmdə saxlayır. Bu gün Suriya
məsələsi Türkiyədə baş verənlərdən geridə qalsa da yeni Suriya, Misir
hadisələrinin törədilməyəcəyinə heç kim zəmanət vermir. Bütün bunların fonunda
Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün yaxın aylarda devalvasiya probleminin keçərli
olmadığı görünür.
Onu da qeyd etmək lazımdır
ki, Azərbaycan növbəti seçkiyə hazırlaşır. Noyabr ayında keçiriləcək parlament
seçkiləri öncəsi hakimiyyətin vətəndaşları devalvasiya kimi ciddi problemlə üz-üzə
qoyacağı inandırıcı görünmür. Keçirilən sosioloji sorğular da onu deməyə əsas
verir ki, vətəndaşların böyük əksəriyyəti hakimiyyətin yürütdüyü siyasətə
sadiqlik nümayiş etdirir. Bu siyasəti bəyənir və dəstəkləyir. Təcrübə də onu
deyir ki, hakimiyyət də öz növbəsində hər zaman vətəndaşların sosial-rifah
halını düşünür və atdığı hər addımda Azərbaycan vətəndaşlarının rahatlığı,
rifah halında yaşamasını düşünür.
Ədil Ədilzadə