Bakıda yarmarkalar fəaliyyətə başlayarkən ilk növbədə onun ucuzluq yaradacağını və aztəminatlı ailələrin bundan daha çox bəhrələnəcəyini düşünürdülər. İnsaf naminə deyək ki, ilk vaxtlar bu yarmarkalarda müəyyən qədər də olsa bazarlarla müqayisədə ucuzluq hiss olunurdu. Ölkə prezidenti İlham Əliyevin göstərişi ilə fəaliyyətə başlamış yarmarkalar təbii ki, ilk növbədə ucuzluq yaradılması üçün hesablanıb.
Elə ki, müəyyən zaman keçdi, vaxt ötdü, hər şey dəyişməyə başladı. Belə ki, Bakının Nəsimi, Nərimanov, Yasamal, Suraxanı və Xətai rayonlarında şənbə-bazar günləri təşkil edilən yarmarkalarda camaat yavaş-yavaş gördüyünə təəccübləndi. Ən çox da ona təəccübləndilər ki, səhərlər yarmarkalardakı kənd təsərrüfatı məhsullarının üzərinə yazılıb qoyulan qiymətlər bir göz qırpımında dəyişirdi. Ya qiyməti qalxızırdılar, ya da ümumiyyətlə, qiymət yazılmış kağızı gizlədirdilər. Təbii ki, belə olanda da hər hansı istehlakçı yarmarkada satılan bostan, tərəvəz məhsullarının, eləcə də mer-mevənin qiymətini müəyyənləşdirə bilmirdi.
Hərçənd ki, bu cür işlər həmin malları satışa çıxaran insanlara sərf eləyirdi. Alıcılar isə birmənalı olaraq həmişə keyfiyyətli və ucuz məhsullar axtarıblar. Çünki artıq bir çox aztəminatlı ailələrin büdcələri imkan vermir ki, şəhərin mərkəzindəki və kənarındakı bazarlardan baha qiymətə meyvə-tərəvəz və bostan məhsulları alsınlar.
İkinci bir məsələ isə onunla bağlıdır ki, yarmarkalara gətirilən məhsullar sənəddə həmin şəxslərə məxsus olduğu göstərilsə də, amma reallıqda bu məhsullar onlara aid deyil. Başqa sözlə demiş olsaq, yarmarkalarda fəaliyyət göstərən əksər satıcılar adi günlərdə bazarlarda mal satan insanlardır. Aydındır ki, onların bir çoxunu bazarlarda görən istehlakçılar yarmarkalarda üzləşəndə təəccüblərini gizlədə bilmirlər. Bunun özü isə bir göz qırpımında qiymətlərin bahalaşmasına gətirib çıxarır.
Əlbəttə, yarmarkaya gələn insanlar düşünürlər ki, ucuz və keyfiyyətli məhsullar alacaqlar. Hətta baha qiymətə burda satılan məhsulları görən alıcılar deyirlər ki, supermarketlə və 8-ci kilometr bazarı ilə müqayisədə yarmarkalarda mer-meyvələr və bostan-tərəvəz məhsulları daha baha qiymətə satılır. İnanmırsınız, gedin yaxınlıqdakı mağazaya baxın. Orda mandarinin bir kiloqramı 80 qəpiyə satılır, yarmarkada isə 1 manat, 1 manat 20 qəpiyə satışa çıxarılır. Belə olan təqdirdə təbii ki, yarmarkada alış-veriş edən alıcı narazı qalacaq.
Xətai rayonu ərazisində - metronun Həzi Aslanov stansiyasının yaxınlığında təşkil edilmiş yarmarka digər yarmarkalarla müqayisədə daha böyükdür. İnsaf naminə deyək ki, məhsulların çeşidləri də çoxdur. Amma burda da bəzi insanlar yarmarkada Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin əməkdaşlarının fəaliyyətindən razı deyillər.
Bayram ərəfəsində yarmarkada söhbət etdiyimiz alıcıların bir çoxu bildirir ki, 8-ci kilometr bazarı ilə müqayisədə burda əksər məhsulların qiyməti bahadır. Elə ondansa gedib bazardan nəsə alarıq.
Üstəlik də alıcılar onu da deməyi unutmadılar ki, burda satıcılar gigiyenik və sanitar qaydalara əməl etmirlər. Əksər satıcıların üzləri tüklüdür və əyinlərində heç bir xalat yoxdur. Bununla yanaşı, ət satışında nöqsanlar kifayət qədərdir. İlk növbədə Xətai rayon yarmarkasında satışa çıxarılan iribuynuzlu və xırdabuynuzlu heyvanların ətlərinin keyfiyyəti alıcıları razı salmır.
Qızılgül Məmmədova adlı bir alıcı bildirdi ki, mən burdan satıcıdan yarım kilo mal əti almışam, çəkidə 100 qram məni aldadıb. İndi görün beş-altı kilo ət alanı satıcılar necə hərifləyirlər. Qadın çox dilxor halda dişinin dibindən çıxanları satıcıya deyib ordan uzaqlaşdı.
Digər alıcılar da ət satışındakı mövcud problemlərdən gileyləndilər. Əhməd Həsənov adlı alıcı dedi ki, burda ət satışına baş baytar həkim Rəsul Səfərov cavabdehdir. Amma biz də onu nə qədər axtardıq tapa bilmədik. Kimdən soruşduq, dedilər ki, səhər-səhər Rəsul müəllim burda olub, indi harasa çıxıb. Satılan ətlərin çoxu bir gün qabaq gətirildiyinə görə qaralıb. Hətta onun kiloqramını keyfiyyətsiz olduğu üçün 5 manata da verirlər. Ancaq mən bu qaralmış əti ucuz qiymətə alıb bayramqabağı balalarıma yedizdirə bilmərəm. Özü də həmişə ət satan adamlar eyni insanlardır. Guya bunlardan başqa day digərinin mal-qarası yoxdur ki, satışa çıxarsın. Bir sözlə, Xətai yarmarkasında, qardaş, özbaşınalıq baş alıb gedir.
Həqiqətən də Xətai rayonu ərazisində təşkil edilmiş yarmarkada həmişə bir hərc-mərclik hiss olunur. Eyni adamlar həm bostan-tərəvəz məhsulu satır, həm mer-meyvə satışa çıxarır, həm də digər məhsulları yarmarkaya gətirirlər. Üstəlik də bayram günləri diri quşların satışı da diqqəti cəlb edirdi. Hansı ki, satıcılar deyirdilər ki, həkim bu quşların sağlamldığı haqqında bizə heç bir arayış verməyib. Ancaq buna baxmayaraq, hinduşka, toyuq və digər quşları alan çoxlu sayda insanlar vardı.
Yarmarkalar insanların ümid yeri kimi daha çox diqqəti çəkir. Ancaq təəssüflə qeyd etməliyik ki, alıcılar həmin yarmarkalarda mövcud olan nöqsanları, gigiyenik və sanitar qaydalarının pozulmasını görəndən sonra ordan üz döndərir və yenidən yaxınlıqdakı 8-ci kilometr bazarına baş çəkirlər. Bəs onda görəsən yarmarkalar kimə xidmət edir?! Görünür, bəzi vəzifəli şəxslər üçün yarmarkalar qazanc mənbəyinə çevrilib və kimlərinsə gözünə onlar kül üfürürlər.
Elə ki, müəyyən zaman keçdi, vaxt ötdü, hər şey dəyişməyə başladı. Belə ki, Bakının Nəsimi, Nərimanov, Yasamal, Suraxanı və Xətai rayonlarında şənbə-bazar günləri təşkil edilən yarmarkalarda camaat yavaş-yavaş gördüyünə təəccübləndi. Ən çox da ona təəccübləndilər ki, səhərlər yarmarkalardakı kənd təsərrüfatı məhsullarının üzərinə yazılıb qoyulan qiymətlər bir göz qırpımında dəyişirdi. Ya qiyməti qalxızırdılar, ya da ümumiyyətlə, qiymət yazılmış kağızı gizlədirdilər. Təbii ki, belə olanda da hər hansı istehlakçı yarmarkada satılan bostan, tərəvəz məhsullarının, eləcə də mer-mevənin qiymətini müəyyənləşdirə bilmirdi.
Hərçənd ki, bu cür işlər həmin malları satışa çıxaran insanlara sərf eləyirdi. Alıcılar isə birmənalı olaraq həmişə keyfiyyətli və ucuz məhsullar axtarıblar. Çünki artıq bir çox aztəminatlı ailələrin büdcələri imkan vermir ki, şəhərin mərkəzindəki və kənarındakı bazarlardan baha qiymətə meyvə-tərəvəz və bostan məhsulları alsınlar.
İkinci bir məsələ isə onunla bağlıdır ki, yarmarkalara gətirilən məhsullar sənəddə həmin şəxslərə məxsus olduğu göstərilsə də, amma reallıqda bu məhsullar onlara aid deyil. Başqa sözlə demiş olsaq, yarmarkalarda fəaliyyət göstərən əksər satıcılar adi günlərdə bazarlarda mal satan insanlardır. Aydındır ki, onların bir çoxunu bazarlarda görən istehlakçılar yarmarkalarda üzləşəndə təəccüblərini gizlədə bilmirlər. Bunun özü isə bir göz qırpımında qiymətlərin bahalaşmasına gətirib çıxarır.
Əlbəttə, yarmarkaya gələn insanlar düşünürlər ki, ucuz və keyfiyyətli məhsullar alacaqlar. Hətta baha qiymətə burda satılan məhsulları görən alıcılar deyirlər ki, supermarketlə və 8-ci kilometr bazarı ilə müqayisədə yarmarkalarda mer-meyvələr və bostan-tərəvəz məhsulları daha baha qiymətə satılır. İnanmırsınız, gedin yaxınlıqdakı mağazaya baxın. Orda mandarinin bir kiloqramı 80 qəpiyə satılır, yarmarkada isə 1 manat, 1 manat 20 qəpiyə satışa çıxarılır. Belə olan təqdirdə təbii ki, yarmarkada alış-veriş edən alıcı narazı qalacaq.
Xətai rayonu ərazisində - metronun Həzi Aslanov stansiyasının yaxınlığında təşkil edilmiş yarmarka digər yarmarkalarla müqayisədə daha böyükdür. İnsaf naminə deyək ki, məhsulların çeşidləri də çoxdur. Amma burda da bəzi insanlar yarmarkada Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin əməkdaşlarının fəaliyyətindən razı deyillər.
Bayram ərəfəsində yarmarkada söhbət etdiyimiz alıcıların bir çoxu bildirir ki, 8-ci kilometr bazarı ilə müqayisədə burda əksər məhsulların qiyməti bahadır. Elə ondansa gedib bazardan nəsə alarıq.
Üstəlik də alıcılar onu da deməyi unutmadılar ki, burda satıcılar gigiyenik və sanitar qaydalara əməl etmirlər. Əksər satıcıların üzləri tüklüdür və əyinlərində heç bir xalat yoxdur. Bununla yanaşı, ət satışında nöqsanlar kifayət qədərdir. İlk növbədə Xətai rayon yarmarkasında satışa çıxarılan iribuynuzlu və xırdabuynuzlu heyvanların ətlərinin keyfiyyəti alıcıları razı salmır.
Qızılgül Məmmədova adlı bir alıcı bildirdi ki, mən burdan satıcıdan yarım kilo mal əti almışam, çəkidə 100 qram məni aldadıb. İndi görün beş-altı kilo ət alanı satıcılar necə hərifləyirlər. Qadın çox dilxor halda dişinin dibindən çıxanları satıcıya deyib ordan uzaqlaşdı.
Digər alıcılar da ət satışındakı mövcud problemlərdən gileyləndilər. Əhməd Həsənov adlı alıcı dedi ki, burda ət satışına baş baytar həkim Rəsul Səfərov cavabdehdir. Amma biz də onu nə qədər axtardıq tapa bilmədik. Kimdən soruşduq, dedilər ki, səhər-səhər Rəsul müəllim burda olub, indi harasa çıxıb. Satılan ətlərin çoxu bir gün qabaq gətirildiyinə görə qaralıb. Hətta onun kiloqramını keyfiyyətsiz olduğu üçün 5 manata da verirlər. Ancaq mən bu qaralmış əti ucuz qiymətə alıb bayramqabağı balalarıma yedizdirə bilmərəm. Özü də həmişə ət satan adamlar eyni insanlardır. Guya bunlardan başqa day digərinin mal-qarası yoxdur ki, satışa çıxarsın. Bir sözlə, Xətai yarmarkasında, qardaş, özbaşınalıq baş alıb gedir.
Həqiqətən də Xətai rayonu ərazisində təşkil edilmiş yarmarkada həmişə bir hərc-mərclik hiss olunur. Eyni adamlar həm bostan-tərəvəz məhsulu satır, həm mer-meyvə satışa çıxarır, həm də digər məhsulları yarmarkaya gətirirlər. Üstəlik də bayram günləri diri quşların satışı da diqqəti cəlb edirdi. Hansı ki, satıcılar deyirdilər ki, həkim bu quşların sağlamldığı haqqında bizə heç bir arayış verməyib. Ancaq buna baxmayaraq, hinduşka, toyuq və digər quşları alan çoxlu sayda insanlar vardı.
Yarmarkalar insanların ümid yeri kimi daha çox diqqəti çəkir. Ancaq təəssüflə qeyd etməliyik ki, alıcılar həmin yarmarkalarda mövcud olan nöqsanları, gigiyenik və sanitar qaydalarının pozulmasını görəndən sonra ordan üz döndərir və yenidən yaxınlıqdakı 8-ci kilometr bazarına baş çəkirlər. Bəs onda görəsən yarmarkalar kimə xidmət edir?! Görünür, bəzi vəzifəli şəxslər üçün yarmarkalar qazanc mənbəyinə çevrilib və kimlərinsə gözünə onlar kül üfürürlər.