Qeyri-neft sektorunda İKT-nin inkişafı
regionda xüsusi çəkiyə malikdir. Bu baxımdan hökumət tərəfindən həyata
keçirilən siyasət, konsepsiyalar İKT-nin ölkə iqtisadiyyatında çəkisini daha da
artırıb. Eyni zamanda internet imkanlarının genişləndirilməsi, bu sahədə
vətəndaşlara yüksək xidmət göstərilməsi üçün bir sıra təxirəsalınmaz tədbirlər
həyata keçirilir. Məhz bunun nəticəsidir ki, bu gün ucqar dağ kəndlərində belə
internetə qoşulmaq problemləri demək olar ki, minimum səviyyəyə qədər enib.
Ancaq bütün bunlara baxmayaraq, ölkə üzrə
ən çox abonent tutumuna malik dövlət
provayderləri olan "Aztelekom” və "Bakinternet” istehsalat birliklərinin istifadəçilərinin
şikayətləri durmadan artmaqdadır. Bununla bağlı qəzetimizə müraciət edənlər
internetin sürətinin zəif olmasından gileylənirlər. Qeyd olunur ki, provayderlər
müqavilədə göstəriləndən bir neçə dəfə az internet sürəti qəbul edirlər. Məsələn,
"Bakinternet” istifadəçiləri şikayətlərində bildirir ki, hər ay 20 manat
internet haqqı ödəyirlər. Əvvəllər
belə bir problem olmayıb. Lakin son bir neçə aydır ki, ciddi şəkildə internet
problemi var. Tez-tez internet itir, bəzən modemin bütün işiqları yaşıl yansa
da, adi saytlara belə girməkdə çətinlik çəkilir.
"Aztelekom”
istifadəçiləri də eyniylə sürət problemi ilə qarşılaşdıqlarını qeyd edirlər.
Belə ki, provayderlə olan müqavilədə şirkət 20 manata 4096 kbit/s internet
xidməti göstərmək öhdəliyi götürsə də, bu ilin əvvəlindən başlayaraq sürət heç
2000 kbit/s-ə də çatmır.
Məsələyə münasibət bildirən Bakı Telefon Birliyinin
direktor müavini Xankişi Kişiyev bildirib ki, təmsil etdiyi qurum
istifadəçilərin internetdən maksimum yararlanması üçün ciddi iş aparır. Onun
sözlərinə görə, Avropa standartlarına cavab verən qurğular vasitəsi ilə əhaliyə
çatdırılan internetdən xırda şikayətlər qaçılmazdır. Bu kimi problemlər isə
ya internet xəttlərində olan nasazlıqlardan, ya modemdən və ya kompyüterə
yüklənən əlavə proqramlardan qaynaqlanır.
X.Kişiyev qeyd edib ki, yaranan problemlərin operativ olaraq aradan
qaldırılması üçün aktiv işçi heyəti var: "Bakinternet”-in 155 saylı sorğu
mərkəzi var. Fərdi qaydada problem varsa, abunəçilər bura müraciət edə bilər.
Kütləvi qaydada isə hər hansı problem yoxdur. Bütün dünyada sadəcə, İP
ünvanlar bitib. Bununla əlaqədar bizim bölgədə də qıtlıq yaranıb. İnternet bir şəbəkə sistemidir. Burda istifadəçinin modemində,
kompyüterində, müraciət etdiyi saytlarda problemlər ola bilər. İndi
internet resurslarının həcmi 3-4 gb artıb. Bu da 1 saniyədə hardasa 1
trilyon əməliyyat deməkdir. Bu gün internet istifadəçilərinin sayı günü-gündən artır. 200 min online istifadəçimiz var. Hazırda bazarda çoxlu sayda provayderlər var. Əgər hər hansı narahatlıq olsaydı,
abunəçilər digər provayderlərə müraciət edərdilər”.
Ekspert Gündüz Osman deyir ki, internetin
keftiyyət problemi bir sıra provayderlərdə, xüsusilə Bakinternetdə daha qabarıq
görsənir. Onun sözlərinə görə, Bakinternet faktiki olaraq istifadəçiləri
aldadır: "İstifadəçilər müqavilədə olan sürəti əldə edə bilmirlər. Belə demək
mümkünsə, internet istifadəçiləri çəkidə aldadılırlar. Bu əsasən, provayderin
özünün məsuliyyətsizliyi və tamahkarlığı ilə bağlıdır”.
Ekspert aidiyyatı qurumların sözügedən məsələyə biganə qalmasından narazıdır: "İqtisadiyyat
və Sənaye Nazirliyinin tərkibində istehlakçıların
hüquqlarının qorunması ilə bağlı qurum var. Bu günə kimi bu qurumun internet
istifadəçilərinin hüquqlarının pozulması ilə bağlı hansısa bir monitorinq apardığının
şahidi olmamışıq. O cümlədən, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi də
internetin sürəti ilə bağlı məsələyə ciddi nəzarət etmir. Düşünürəm ki, RYTN internet provayderləri ilə bağlı vaxtaşırı monitorinq
aparsın. Bununla bağlı ciddi tədbirlər görülsün. Ən azından dövlət qurumları
tərəfindən bir hesabat açıqlansın. İstifadəçiləri aldadan provayderlərin adları
geniş ictimayyətə açıqlansın”.
G. Osman Bakinternetdən bu qədər şikayətin qarşılığından istifadəçilərin sözügedən
provayderdən imtina etməməsinin səbəbini belə açıqlayıb: "İmtina ilə bağlı
müəyyən problemlər var. Hələlik Azərbaycanda Bakinternet provayderi dövlətin
infrastrukturuna malik olan bir qurumdur. İndi istifadəçi bu qurumdan çıxıb başqa
provayderə keçmək istəyəndə gərək o qurum Bakinternetin infrastrukturundan
istifadə etsin. Bakinternet də dolayısı ilə bunlara maneçiliklər törədir, get-gələ
salır”.
Ekspert
hesab edir ki, mövcud problemdən yaxa qurtarmağn hüquqi yolu var: "İnternetin
sürətini ölçmək olur. İstifadəçi internetin sürətini ölçməklə ona edilən
xidmətin müqavilədə göstərilənlərlə uyğunluğunu yoxlaya bilər. Belə olan halda
aktlaşdırma aparıb. Məhkəməyə müraciət etmək olar”.