İnkişaf edən cəmiyyət inkişaf edən qadından keçir
Qadınların
ildən-ilə sosial, ictimai-siyasi sahələrdə söz sahibi olmaları, əlbəttə ki,
ürəkaçandır. Adətən, cəmiyyətin tərəqqisi, dövlətin dünyəviliyi, nə qüdrətdisə,
qadınların sosial-ictimai səviyyəsi, mövqeyi ilə ölçülür. Maraqlıdır ki, hətta
ən inkişaf etmiş ölkələrdə də belə ölçügötürmələr nəzərə alınır. O ölkənin ki,
qadınının ictimai-siyasi mövqeyi yüksəkdir, deməli həmin ölkə tərəqqi etmiş, öndə
olan ölkələrdən hesab olunur, başqa sözlə dünya anlayır ki, inkişaf edən
cəmiyyət və dövlət inkişaf edən qadından keçir. Necə deyərlər "Qadın güləcəksə,
bəşər güləcək”. Əlbəttə ki, dünyanın bir çox ölkəsinin qadını hələ ki "ağlar” vəziyyətdə
qalıb. Amma o da sevindiricidir ki, son illər Şərq qadınları ictimai, elmi, mədəni,
siyasi dairələrdə tez-tez təmsil olunmağa başlayıblar.
Azərbaycan qadınların sayılıb, əziz tutulduğu ölkələrdəndir.
Ta qədimdən Azərbaycan xalqı qadınla bağlı hər bir məsələyə həssas yanaşıb,
qadına hörmət olunub, mövqeyi qorunub. Amma ikincilik statusunu adlaya bilməyən
qadınlarımız cəmiyyətdə çox zaman özlərinin seçdiyi yox, onlar üçün seçilən
mövqedə dayanıblar. Həmsöhbətim – Teleqraf Holdinqin rəhbəri, Publika.az
saytının baş redaktoru Aynur Camal hesab edir ki, bunun səbəbini qadınların özlərində axtarmaq
lazımdır: "Bu bir az da qadınların öz gunahıdır. Qadınlar siyasi sosiallaşma prosesində fəal iştirak
etmirlər. Mentalitet
və s. mane olur. Bir cox
hallarda qadının analıq vəzifəsi də onun özünü karyeraya həsr etməsinə imkan vermir. Amma
sevindirici haldır
ki, dövlət özü bu məsələdə prinsipiallıq
nümayiş etdirir. Qadınların ictimai-siyasi proseslərdə, idarəetmədə, siyasi qərarların
qəbul olunması prosesində iştirakını tənzimləmək üçün önəmli addımlar atır.
Gender bərabərliyi haqqında qanun qəbul olunub. Parlamentdə qadın deputatların sayı hər seçkidə artır. Dövlət
strukturlarında qadınlar yuksək vəzifələrə irəli çəkilirlər. Amma, əlbəttə, say etibarilə
bu azdır. Qadınlar bu prosesdə daha fəal iştirak etməlidirlər.”
Əlbəttə, təqdirəlayiqdir ki, son illər ölkədə
qadın problemlərinin həlli və qadının qərar qəbuletmədə rolunun artırılması üçün
əhəmiyyətli işlər görülüb. Bu istiqamətdə yaradılmış Ailə, Qadın, Uşaq Problemləri
üzrə Dövlət Komitəsi qadınların maarifləndirilməsi, ictimai-siyasi mövqeyinin
gücləndirilməsi, fəallığının artırılması, qadınların
əmək bazarında rəqabət qabiliyyətlərinin artırılması, qadın sahibkarlığının
inkişafı və bu sahədə nailiyyətlərin əldə olunması ilə bağlı çoxsaylı tədbirlər həyata
keçirib. İstər yerli, istərsə də beynəlxalq təşkilatlarla
birgə layihələr həyata keçirilir, cəmiyyətin diqqəti qadın problemlərinə yönəldilir,
zərif cinsin sosial mövqeyinin möhkəmləndirilməsində addımlar atılır. Yerlərdə, bölgələrdə qadınlarla mütəmadi
olaraq görüşlər keçirilir, onların problemləri ilə yaxından tanış olurlar.
Bu
günlərdə Azərbaycanda qadınların ölkənin
sosial-iqtisadi və siyasi həyatına daha da cəlb edilməsini artırmağa
hesablanmış "Power to Women" layihəsinə də start verildi.
Avropa İttifaqının 2 il üçün nəzərdə tutulmuş layihəsi çərçivəsində
qadınların öz hüquqları barədə zəruri biliklər, ölkə qanunları, iqtisadi
prinsiplər, habelə sahibkarlıq və kommunikativ biliklər haqqında zəruri
məlumatlar əldə edə biləcəyi xüsusi təlimlər keçiriləcək.
Layihə çərçivəsində
treninqlərə Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindən təqribən 400 qadın qoşulacaq.
İştirakçılar üçün yaş məhdudiyyəti yoxdur.
Yeri gəlmişkən,
Azərbaycan qadınının yüksək mövqelərdə təmsil olunmasını göstərən statistik məlumatlara nəzər salaq:
Azərbaycanda
Parlament sədrinin 3
müavinindən 1-i, 124 deputatdan 19-u qadındır. İki dövlət qurumunun sədri (Ailə,
Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi,
Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət
Komissiyası), 3 nazir müavini, 85 rayon üzrə 68 İcra Hakimiyyəti müavini qadındır.
İnsan Hüquqları üzrə müvəkkil (Ombudsman), bundan başqa, Naxçıvan Muxtar
Respublikasının Nazirlər Kabinetinin sədr müavini və ombudsmanı qadındır.
Həmçinin, Konstitusiya
Məhkəməsinin sədr müavini və hakimlərin 14% - ni qadınlar təşkil edir. Hal-hazırda
302 nəfər bələdiyyə sədri də qadındır.
200
Qadın qeyri-hökumət təşkilatı var. Respublika iqtisadiyyatının bir sıra
sahələrində (təhsil, səhiyyə, mədəniyyət, sosial və s.) işçilərin 76,5%-ni,
təhsildə 67,1%-ni və digər kommunal, sosial və şəxsi xidmətlərin göstərilməsi
sahəsində 54,3%-ni qadınlar təşkil edir.
Bu gün Azərbaycan qadını ictimai həyatın hər bir sahəsində
fəallıq göstərir, amma
qadınlarımızın cəmiyyətin
və dövlətin bütün sahələrində rolunun daha da artmasına və genişlənməsinə böyük
ehtiyac var. Buna görə də bu
istiqamətdə maarifləndirmə, təbliğat-təşviqat işlərinin daha da
genişləndirilməsi lazımdır. Yuvanı dişi quş düzəltdiyi kimi, cəmiyyətin, dövlətin
formalaşmasında qadınların rolu əvəzedilməzdir.