ORALARDA KiMLƏR VAR:

TOFİQ ABDİN
21186 | 2007-05-23 07:54
Mustafa Uçurum bir çox ədəbiyyat dər?isində adına rastladığımız ?ənc nəsil t?rk şairlərdən. ?Yeddi İqlim?, ?Dər?ah?, ?Dərkənar?, ?Yolçu?, ?Qumyazılar?, ?Polemika?, ?Heca?, ?D?ş Çınarı?, ?Ədəbiyyat Ortamı? bu dər?ilərdən bəziləri. Şerdən başqa hər zaman məqalələrlə çıxış etmiş, poetik mətnlər və tənqidi yazılar yazmış, dər?ilər çıxarmış çalışqan birisi Mustafa Uçurum. Hələ də ?Tasfiyə? ədəbiyat dər?isini çıxarır. Mustafa bir s?rə əvvəl ?Tənhalığın Kalbimi?(İlk KitapYay.) adını verdiyi ilk şer kitabını yayınladı. Onunla bu yeni kitabı və şer barədə danışdıq.PƏNCƏRƏDƏN DAŞ GƏLİR
   
   
   
   ?525-ci qəzet?də ZƏRİFLƏRİN D?NYASI rubrikasını aparan və bu rubrikada ?özəl yazılar yazan ZƏRİFLƏR D?NYASININ ZƏRİF BİR N?MAYƏNDƏSİNİN, həmin qəzetdəki bir yazısı ?st?nə, o qəzetin bir yazarı ilə söhbətdə bir az da zarafatla deyirəm ki,əşi ola bilməz ki, o zərif məxluq bu tələsikdə O xanımla ?ör?şs?n və yazını yazsın.
   
   Həmişə qalmaqalı sevən yazar dostum, o saat həmin ZƏRİFLİK D?NYASININ ZƏRİF N?MAYƏNDƏSİNİN mobil nömrəsini yığır və ona teleqraf xəbəri kimi çatdırır : Tofiq bəy ş?bhə edir ki, Siz o xanımla ?ör?ş?b yazmısınız.
   
   ZƏRİFLƏR D?NYASININ ZƏRİF YAZARI həmən cavab verir: ?O xanımın səsi olan maqnitafonu aparıb sabah onun ?özlərinə soxarsan?.
   
   Baxın, ZƏRİFLƏR D?NYASI adı altında yazılar yazan bir ZƏRİF xanımın bu cavabı ZƏRİFLİK D?NYASINDAKI heç bir ZƏRİFLİKDƏN xəbər vermir.
   
   Not: Bu rubrikanı açanın diqqətinə : Bəlkə unutmusunuz, illər öncəsi AZTV ekranlarında, indiki deyimlə PROYEKT deyə ZƏRİFLİK adında bir veriliş uzun m?ddət ?östərildi. O proyektin sahibi ?özəl ifaçı Zəhra Quliyeva idi.SƏLÇUK K?PÇ?KDƏN UY?ULAMA
   
   
   
   Yaşıdlarınız içərisində şerləriniz kitab halında çox ?ec çap olundu. Oysa çox uzun bir s?rə dər?ilərdə yazılarınız çıxdı və öz?n?z dər?ilər çap etdiniz. Bu barədə nələr söyləmək istərsiniz ?.
   
   
   
   Şerlə olan yaxınlığımın, şerlərimin s?rəkli olaraq dər?ilərdə çap olunmasını istəyirəm. Bunda ən önəmli təsir də şer kitablarına marağın olmamağı və Anadoluda yaşayıb da kitab çap etdirməyin çətinlikləriydi. Əslinə baxarsanız, Anadoluda dər?i çıxarmaq hələ də bir m?barizədir.Amma dər?i çıxarmanın mənə verdiyi təsvir olunmaz həzdən doyduğumu deyə bilmərəm. Bu ?zdən şeirlərimi kitablaşdırmaq ?ç?n çox d?ş?nd?m. Başımı dər?ilərlə qarışdırdım və çətinlikliklər olsa da onların çapı ilə məşğul oldum. Dər?iləri çap etdiyim vaxtlarda ya da dər?ilərdə şerlərimi yayınladığım zamanlarda kitab çıxartmaqla bağlı d?ş?ncəm beləydi; kitab çıxartma tələbinin məndən deyil, qarşıdan ?əlməsiydi. Bu mənə bir az da şərtlərin daha anlaşıqlı olması kimi ?ör?n?r.Kitab çıxartmağı ?özləməyin ən başlıca şərti bu idi. G?n ?əldi, bir yayınevi şerlərimi kitablaşdırmaq istədi və mən də dər?ilərdə çıxan şerlərimi kitablaşdırmış oldum.
   
   Sənin şerində axıb ?ələn, heç durmayan bir iç döy?ş var. Kitabda başdan sona qədər heç durmayan, öz?-öz?ylə danışan şair ilə ?z-?zəyik. Bu ??cl? iç döy?ş?n səbəbi, ya da cəsarəti hardan ?əlir?
   
   AÇI?INI ETİRAF EDİM Kİ, MƏN ŞERLƏRİMİ ?Z?M ?Ç?N YAZIRAM. Yaxşıdırmı,pisdirmi b?t?n bunlarda öz?m ??nahkaram. Ç?nki o şerdə mən öz?m varam. ?ncə məndən başlamalıdır yanğın-deyə d?ş?n?rəm. ?ncə mən d?şməliyəm yola. ?ncə mən atmalıyam daşı uzağa. ?Neyçün eləyə bilmədiyiniz şeyləri eləmək istəyirsiniz?? soruşduğunuzda yenə də, mənim cavabım: hər hansı bir daşın altında əzilmək qorxusunu öncə MƏN ?Z?M yaşamalıyam. ?z?m-öz?mə hesabat verirəm.
   
   Sənin eyni zamanda ??ndəlik publisistik yazılara da aşina olduğun ortada. Poetik yazılar və araşdırmalarla yazar bioqrafiyanı zən?inləşdirirsən. Bu yazılar sənin şerlərinə necə təsir edir?
   
   Klassik bir fikir olacaq dediklərim: amma bu bir həqiqətdir ki, yazılarımın qaynağını şeirlərimdən alıram. Yazıya mən şerlə başladım. Uzun s?rə yalnızca şer yazdım. G?n ?əldi ki, anladacaqlarımı şerə sığdıra bilmədim. Şerin çox qapalı bir alan olduğu ortada,bəzən duyğuların ifadəsi ?ç?n yetərli olmaya bilir. MƏN BU N?QTƏDƏ PUBLİSİSTİK YAZININ GENİŞ VADİSİNDƏ TAPDIM ?Z?M?. Şerlərimin araşdırmalarını yazarkən, poetik yazılarla da şerin öz adıma xəritəsini cızmağa çalışdım. Yəni sizin də bayaq haqqında danışdığınız yazılarım meydana çıxır. Poetik nəfəsi olan yazılarımı yazdım və yazmaya da davam edirəm.
   
   Bir zamanlar ?Irmak?, ?Martı?, ?Polemik?, ?Yitik D?şlər? və indilərdə isə ?Tasfiyə?... B?t?n bu dər?ilərin içində oldun və hətta ?Polemik? və ?Tasfiyə? səninlə ad qazanan dər?ilər oldu. Şer yaradıcılığınla əslində fəaliyyətin həmişə paralel oldu. Ş?bhəsiz bu dər?ilərin sənin şerinə qatdığı bəzi məqamlar var. Bu barədə danışaq...
   
   Bu dər?ilərin hamısı mənim həm şerlərimin, həm də yaşam tərzimin ifadəsidir. Dər?ilərimin hər hansı biri di?ərinin aynasıdır deyə bilmərəm. Yaşadığım həyat m?cadiləsi və özəlliklə d?ş?ncə tərzim bu dər?ilərdə məni içiməcən ortaya qoydu. Dər?ilərlə öz?n? ifadə edən bir yaşam tərzini seçdim öz?mç?n. Olduğum ortam da dər?ilərlə eyni paralellikdə yer aldı. Bu bir ?erçək ki, ?TASFİYƏ? xaric di?ər dər?ilərdə m?layim, orta şerlər yazdım. ?z içinə doğru yeriyən, dərindən danışan şerlərdi bu şerlər. G?n ?əldi ki, səsimin y?ksəlməsinin lazım olduğunu anladım və ?TASFİYƏ? dər?isiylə başlayan bir yaşam və şer həyatıma doğru yol almağa başladım. Protestçi, m?hakiməçi bir şeri ortaya qoydum ?TASFİYƏ? ilə birlikdə. İçində yer aldığım hər dər?i mənim ?ç?n bir yaşam biçimidir deyə bilərəm çox rahat. Bunu həm yaşantıma, həm də şeirimə çevirdiyimi d?ş?n?rəm və bunun da belə olmasının vacibliyinə inanıram. İnanaraq və yaşayaraq edilən hər işin sağlam bir döz?m ?ç?n ?ərəkli olduğundan, inancımı da dər?i və şerlərlə daha da inkişaf etdirməyə davam edirəm.
   
   Kitabının ikinci böl?m? uşaq şerlərinə ayrılmış. Uşaq şerləri də yazırsan. Bu barədə nə deyəcəksən?
   
   İçimdə çalxalanıb duran bir uşaq yanım olduğuna hər zaman inanmışam. Ayrıca bu çağda acıyla ən çox uşaqlar ?z-?zə qalır. Uşaqların məsumluğu qədər içimə toxunan başqa bir hiss yoxdur hər halda. Şer dilimin uşaq şerləri yazmaq ?ç?n daha m?nasib olduğu məni ziyadəsiylə məmnun edir. Şerlərimdə uşaqları anlatmaq, çocuklardan bəhs etmək, onlarla şer vasitəsiylə də olsa həsbi-hal etmək şairliyimi daha da anlamlı edir.
   
   İraqın işğalı haqqında bir şair olaraq nə d?ş?n?rs?n?z?
   
   İRAQIN İŞ?ALINI B?T?N İNSANLIQ TARİXİNİN ?Z QARASI OLARAQ G?R?RƏM.
   
   ?z?n? mədəni olaraq ifadə edənlər, qazanc məsələsi ortada olanda, ?özlərini qan tutur və onlar son dərəcə vəhşiliklər etməyə belə hazır olurlar. İşin daha acısı, ?öz?m?z?n ön?ndə olan bu işğala qarşı bizim səssiz qalmağımızdır. İmperialist ??clərin ??cs?zlər ?zərində necə ?kişilənmələri?ni hər ??n bir az daha artıq ?ör?r?k. B?t?n bunlardan sonra insanın ağlından bir sual keçir, d?ş?nərək ?özləyirik: ?ƏCƏBA,İNDİ SIRA KİMDƏ OLACAQ??. Bir şair olaraq nəyə ?z?ləcəyimə, nəyə ?syan edəcəyimə qərar verməz bir haldayam. BUNU DA S?YLƏYƏYİM, BA?DADIN O İÇLƏR ACISI HALINI G?RD?KCƏ ŞƏRQ HEKAYƏLƏRİNİ, ?MİN BİR GECƏ NA?ILLARI?NI ƏLİMƏ ALMA?A BELƏ UTANIRAM. Ç?nki televizyondakı ?ör?nt?lər ?öz?m?n ön?nə ?əldikcə həmin kitabların səhifələrini çevirməyə belə ??c?m qalmır və utanıram.
   
   
   
   MUSTAFA UÇURUMUN ŞERLƏRİNDƏN
   
    MƏNİ QƏHRƏMAN SANMA
   
   
   
   b?t?n sabahlarımı boş hay-k?ylər salamlayır
   
   yuxu ?örd?m, ayna qırdım, köşk?m yerlə bir oldu
   
   acı çəkmək yetmədi, ətrafım ??l öl?s?
   
   divardakı köl?ələr çöl etdi bədənimi
   
   sir saxladım illərcə unutdum danışmağı
   
   indi ?etmək zamanı yolçu yolunda ?ərək
   
   yalan bir tənhalıqdır ağzımı kilidləyən
   
   dirənmək - əyilməkdir bir doğrunun ön?ndə
   
   dağların titrəməsi qorxutmaz çiçəkləri
   
   öyrənirəm nə varsa adıma yazılanı
   
   qarışıq sözlərimi bir yolçu eləyərəm
   
   ??edirəm arxamda yalnızlıq ?z? dağlara?
   
   ardımda r?z?arlarla qar ?st?ndə izlərim
   
   ?st?mə köl?ə elədim sınandığım acını
   
   izlənirəm əzizim, ovcumda bir yığın k?l
   
   kədər dəftərlərini dağıdıram bu aşkar
   
   yalquzaq bir halım var, yanğından qurtarılmış
   
   ?syana d?y?n atdım ovcumda bir yığın k?l
   
   susqun m?nəccimlər kimi dirəndim sirlərimlə
   
   ?ş?d?y?m yalandır, köp?klənən bir dənizdə
   
   ətəyindən tutduğum baharlar yolda qaldı
   
   oysa ?özləmək
   
   mənim k?çəmdə dolaşan bir çocuğun
   
   əlindən tutduğu röyasıdır
   
   məni qəhrəman sanma
   
   savaşdığım yalandır
   
   
   
   2002
   
   Adım İstanbul Olsun
   
   
   
   Səndən uzaq qaldıqca içimdə böy?y?rsən
   
   Ən köhnə sokakların bir bahar yeli kimi
   
   Sədan o uzaqlardan içimi titrətməkdə
   
   Səninlə xatirimə şəhər d?şər,yar d?şər
   
   
   
    sevda tərk edilib sənlə başlar sev?ilər
   
   Adım İstanbul olsun, bəxtimə q?rbət d?şər
   
   
   
   İstanbul deyə atdım hər səhər addımımı
   
   Hər mövs?m?n başına İstanbul səni qoydum
   
   Hər təpəndə bir sevda bağlanmışkən qəlbimə
   
   Dalğa-dalğa öl?mlər çökməkdə bu içimə
   
   Vaxt bitməmiş baxarsan,minarələr işıqsız
   
   Adım İstanbul olsun, yadıma hicrət d?şər
   
   
   
   Bir çocuğun ayağı toxunurkən sulara
   
   Yeni bir şer başlar dənizin dalğasında
   
   Sabah əzanlarıyla aydınlanır dörd yanın
   
   Gənc qızların dilində dua olur hər səmtin
   
   Qapatdım qapıları indi başlar bir yağmur
   
   Adım İstanbul olsun, içimə vərəm d?şər
   
   
   
   Nə səninlə, nə sənsiz deyə başlar şarkılar
   
   Siyah bəyaz rəsmlər rənglənir baharınla
   
   Səni ?örməyənlərin hər ?ecə röyasında
   
   Bir köşən fəthedilir ilk ??nk? ehtişamla
   
   S?nb?l?n çox ətirli b?rcələri burcu-burcu
   
   Adım İstanbul olsun, sevdama fərman d?şər
   
   
   
   
   
   

TƏQVİM / ARXİV