HƏFTƏ içi ARADA BiR

TOFİQ ABDİN
24253 | 2007-05-02 00:56
Keçdiyimiz ??nlərdə Amerikan yazıçısı Kurt Vonnehut 84 yaşında vəfat etdi. ?Pişik beşiyi?, ?Allah səndən razı olsun, cənab Rozveyter? kimi romanlarıyla absurda qədər ?edən,lakin bir addım da olsun yaşadığı ?erçəklikdən ayrılmayan Vonnequt Manhettendəki evində beyin qanamasından d?nyasını dəyişmişdir."İnsan - təkam?l?n ən böy?k səhvidir" Çıxış yolu var: İNTİHAR, ?Z?N? ?LD?RMƏK.Pəncərədən daş gəlir
   
   
   
   İşlədiyim MƏDƏNİYYƏT qəzetində çap olunan ?AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MƏDƏNİYYƏT VƏ TURİZM NAZİRLİYİ MƏDƏNİYYƏT VƏ TURİZM SAHƏSİNDƏ İNFORMASİYA VƏ REKLAM KONSEPSİYASI?nı diqqətlə oxuyan əməkdaşımız Savalan Fərəcov (Çoxbilmiş) bir maddənin ?zərində dayanaraq ?z?n? mənə tutub : baho, burada şəxsən sənə aid bir maddə var.
   
   -Yox canım, şəxsən olmaz, zarafat eləmə,- deyirəm.
   
   -Yox vallah,lap sənə aiddir və həmin maddəni oxuyur: NƏŞRLƏRİN REDAKSİYA KOLLEKTİVLƏRİ DAİM İSTEDADLI YENİ GƏNC KADRLARLA M?HKƏMLƏNDİRİLir.
   
   Bax, bu deyilənlər tam sənə aiddir.
   
   Deyirəm ki, Savalan m?əllim, bu maddə ilə mən bir dəfə yanmışam. Amma orda bir şey də var: təqa?ddə olanlardan başqa, həm də yaşlı nəsil məsələsi də nəzərdə tutulub. Bəyəm sən çox cavansan? Çıxaq k?çəyə, soruşaq insanlardan. Babam Teymur yaşında ?ör?n?rsən, vallah!!!!!!! - Sizin yaradıcılığınıza rus yazarlarının təsiri olmuşmu?
   
   - Əlbəttə! Çexov, Tolstoy, Dostoyevski və x?susilə Qoqol mənim yaradıcılığıma böy?k təsir ?östərmişdir. Və bu yazarların yaradıcılığı mənim yaşıdlarım olan Amerikan yazarlarından çoxuna təsir etmişdir. Nəinki Mark Tven və yaxud Nataniel Xotorn. Mənim nəslimin hər bir n?mayəndəsi çox arzu edirdi ki, Çexov olsun. Rus ədəbiyyatından oxuduğumuz o kitablarda o qədər ?özəl şeylər vardı ki, bizim heç birimiz bu kitablara bi?anə qala bilməzdik. Onlar eynən amerikanlar kimi d?ş?n?rlər. Ruslar mənə çox böy?k sayqı ilə yanaşırlar, əsərlərim Rusiyada çox yayılıb. Mənim rus ədəbiyyatına olan məhəbbətim sınırsızdır və mənə elə ?əlir ki, mənim yaşıdlarımdan heç kəs rusları mənim kimi sevmir.
   
   - Siz əs?ər olduğunuz İkinci D?nya m?haribəsi zamanı rus yazarları ilə ?ör?şd?n?zm??
   
   - Bəli. Qızıl Ordu mənim həyatımı xilas elədi. Mən bir hərbi d?şər?ədə əsir idim, m?haribə qurtarandan sonra bu d?şər?ə rusların ələ keçirdiyi sahədə yerləşirdi. Faşistlər məni ??llələmək istəmişdilər, ancaq ?özətçilər məni qaçırdılar. Sovet Ordusu oralara yaxınlaşdığı zaman mən bir çox rusları yaxından ?örd?m, Saksonidə ?əzəndə və Almaniyanın başqa şəhərlərində. Onlarla tez-tez qarşılaşırdıq. Və çalışırdıq ki, evimizə qayıdaq. Təbii, rusların bir çoxu heç rus deyildilər, onların arasında asiyalılar vardı: qazaxlar vardı, qırğızlar vardı. Onlar ruslara oxşamırdılar.
   
   - Siz Rusiyanın indiki dövr? haqqında nə d?ş?n?rs?n?z?
   
   - Mən d?ş?n?rəm ki, insan həyatı hər yerdə faciə ?st?ndə köklənmiş bir həyatdır. Çeçenistanda baş verənlər təsəvv?redilməz bir dəhşətdir və mən belə d?ş?n?rəm ki, bu işin ucu ?edib uzaq əsrlərə çıxır. Çeçenləri Stalin də uzun m?ddət əzabda saxlayıb. Mənə elə ?əlir ki, bu insanlardan sadəcə intiqam alırlar. Və buna ?örə də bir m?drik insan lazımdır ki, bu insani problemi həll etsin. İnsan həmişə ən vəhşi heyvanlar kimidir və beləcə də qalır. Mən bu haqda yazmışam da. Mən d?ş?n?rəm ki, insan - təkam?l?n ən böy?k səhvidir.
   
   - Çörçill demokratiya haqqında demişdir ki, bu ən dəhşətli bir hakimiyyət sistemidir, amma ondan yaxşı bir şey hələlik fikirləşə bilməyiblər. Kim və nə insanı əvəz edə bilər?
   
    - Məsələn, atlar, z?rafələr, şimpanzelər... Bunlar hamısı çox ?özəl məxluqlardır. Əlbəttə, qağayılar da.
   
   - Amma onlar heç bir ağıl sahibi deyillər?
   
   - Ağıl! O nəyə lazımdır? Bəs atom, hidro?en bombası? Biz DESKRİVNİYE vəhşilərik. Çoxu d?ş?n?r ki, təkam?l çox ?özəl bir şeydir. Sadəcə siz bir be?omota baxın: bu, təkam?l?n ən ?özəl məxluqudur.
   
   - Amma heyvanlar da bir-birinə qarşı vəhşiliklər eləyirlər?
   
   - Əlbəttə. Amma onlar b?t?n planeti məhv eləmək imkanından məhrumdurlar, insanlarsa bunu elədilər. Oyun artıq bitmişdir, ç?nki biz artıq atmosferi və suyu məhv etmişik. Biz d?nyanın sonunu ?ətirmək ?ç?n daha nələr eləmirik. İraqdakı m?haribə heç zaman bitməyəcək. Onlar öz həyatlarını qurban verməkdən belə çəkinmirlər və onların haqqı var ki, özlərindən çıxsınlar, daha doğrusu, vəhşiləşsinlər. Biz bu qanadlı raketlərimizlə y?zlərlə insanı vururuq, qadınları ərsiz qoyuruq, uşaqları atasız buraxırıq və bunun da adını DEMOKRATİYA qoyuruq. Ə?ər Səddam H?seyn təslim olmursa, biz əvvəl-axır ora bir atom bombası atarıq. Biz buna hazırıq.
   
   - Və bu nəylə nəticələnə bilər?
   
   - Mən bir o qədər də nikbin deyiləm. BU G?N MƏNİM H?KUMƏTİMİN ELƏDİKLƏRİ QƏTİYYƏN MƏNİM XOŞUMA GƏLMİR. Bizim indiki XARİCİ SİYASƏTİMİZ DƏHŞƏTDİR. Biz kiçik ölkələrə heç zaman m?haribə elan etməmişik. İndiki hökumət əyləncə bir hökumət, onun ətrafı da eynən onun kimi bir şey. Kosmik proqram: bu elm deyil. Elm yoxdur. Yaxşıca şou var. BİZİM PREZİDENTİMİZ BİZİ ƏYLƏNDİRMƏK İSTƏYİR. O bir oyun oynamaq istəyir bizim ?özlərimizin qarşısında. Səddam H?seynlə bir oyun. Orada öld?r?lən on İraq əs?əri ilə bərabər y?zlərlə sıravi insanlar öld?r?ld?. Bax, bizim xarici siyasətimiz budur.
   
    - Siz televizora baxırsınızmı?
   
   - Bəli, baxıram. Kriminal şoular var. "Qanun və D?zən" proqramı və komedik serial olan "MASH" televiziya verilişləri indi 24 saat yayımlanır. B?t?n iyirmi dörd saatı televiziyaya sərf eləsək, o zaman başqa iş qalmaz ki. Amma yaxşı verilişlər olanda bir xəbər eşidib baxıram. İndiki administrasiya insanlara çox böy?k haqsızlıq və hörmətsizlik eləyir. Bax o teleşou var, Cerri Sprinqerin teleşousu, onlar ayrı bir aləmdir. O ?östərir ki, biz nə qədər İDİOTUQ, nə qədər DƏHŞƏTLİ İNSANLARIQ və ?mumiyyətlə, biz HEÇİK. PAPA?IMIZI QABA?IMIZA QOYUB FİKİRLƏŞMƏLİYİK Kİ, HANSI HAQLA SƏS VERMƏYƏ qadirik. Cəmiyyət bir TULLANTIDIR.
   
   - Bu, bir az qeyri-demokratik səslənir.
   
   - Ola bilər. Amma indi bizdə antidemokratik bir hökumət işləməkdədir.
   
   - Siz yazmağı buraxdınız. Bəs darıxmırsınız?
   
   - Çox darıxıram. Mən ədəbiyyat ?ç?n darıxıram, mən həm də öz ?əncliyim ?ç?n darıxıram. Ə?ər mən yenidən kitab yazsam - bu barədə d?ş?n?rəm - yazaram ki, NEFTLƏ bu planeti necə məhv edirlər, bu TEXNİKA, bu MAŞINLAR d?nyanın d?zənini necə pozur. Lənət şeytana! Biz hər hansı bir maşını dəli bir s?rətlə s?r?b, URA deyə bağıra bilərik. Biz atmosferi məhv eləyə bilərik. Biz can veririk... Yaşamırıq. Bunu heç veclərinə də almırlar.
   
   - Necə d?ş?n?rs?n?z, bir çıxış yolu varmı? Bir şey d?ş?nmək ?ç?n hələ ?ec deyil ki?
   
   - Nobel m?kafatını alan b?t?n yazarlar arasında mən Alber Kamyunu daha çox sevirəm. O deyib: "Bir fəlsəfi sual var, sual budur ki, intihar etmək zamanı deyilmi?" Bəli, ?əlin, bu d?nyamızı qurtaraq. D?nya elə bir yer ki, burada çox yaşamağın öz? belə əzabdır. Fransada mən bir məzarlıq ?örd?m. Orada Birinci D?nya m?haribəsində ölm?ş in?ilis əs?ərləri basdırılıb. O məzarlıqda in?ilis şairi Alfred Xausmenin misraları ?öz?mə dəydi: "SİZ HƏLƏ O QƏDƏR CAVAN İDİNİZ Kİ, BİLMİRDİNİZ, HƏYAT ÇOX DA B?Y?K İTKİ DEYİL". Mən sıravi əs?ər olaraq vuruşanda d?ş?n?rd?m ki, HƏYAT ARTIQ MƏNASIZLAŞIB. Mənə elə ?əlirdi ki, AMERİKAN ƏSGƏRLƏRİ NORMANDİYANI ALARKƏN MƏN G?LLƏLƏNMİŞƏM. Mənə lazım deyildi b?t?n bu zir-zibillər. Bir neçə il bundan qabaq mənim evimdə bir yanğın çıxdı, az qaldı ki, t?st?də boğulub öl?m. Bu elə ?özəl idi ki... O zaman mən necə də sakitcə yata bilərdim... Mən necə də yatmaq istəyirəm.
   
   - Sizi bəzən "sosialist" adlandırırlar...
   
   - Bəli, mən sosialistəm. Mən hələ də Marksla maraqlanıram. Kommunistlər hələ də eksperimentlər eləyirlər. Kapitalizm də idealistlərin işidir. Onlar da bir utopiya yaradırdılar. Və sonra bir neçə pis ?ənc b?t?n pulları yığdılar əllərinə və kapitalizm də puç oldu.
   
   - Yox, kapitalizm heç zaman utopiyaya can atmadı, o hər zaman ?östərir ki, insan çox tamahkardır.
   
   - Bəli, kapitalizm nəinki bunu ?östərdi, həm də bunu təsdiqlədi.
   
   - Və çıxış yolu yoxdur?
   
   - Çıxış yolu var: İNTİHAR, ?Z?N? ?LD?RMƏK. Bax, mən dəstəyi yerə qoyandan sonra öz?m? öld?rəcəm.
   
    - O zaman sizin SON S?Z?N?Z nə olacaq?
   
   - HƏR ŞEY G?ZƏL İDİ və heç də əziyyətli deyildi.

TƏQVİM / ARXİV