"Prezident məhz bu keyfiyyətləri nəzərə alıb onu çökməkdə olan sistemin başına gətirdi"
Tanınmış iqtisadçı alim, professor, keçmiş maliyyə naziri Fikrət Yusifov Moderator.az-a
açıqlamasında bəzi mətbu orqanlarda "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC
haqqında tirajlanan sifarişli və təhrif olunmuş rəqəmlərdən ibarət
məqalələrə etirazını bildirib:
"Azərbaycanda
dəmir yolu nəqliyyatının bu günkü durumunu dəyərləndirərkən öncə bir
qədər əvvələ gedib, müstəqilliyimizin ilk illərindən 2015-ci ilin fevral
ayına qədər "Azərbaycan Dəmir Yolları" Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin
keçdiyi yola nəzər salmaq lazımdır. Çox təəssüf ki, 2015-ci ilin
əvvəllərinə qədər "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-nin başında dayanan
rəhbərlər müstəqil dövlətin dəmir yolu nəqliyyatının inkişafı
istiqamətində demək olar ki, heç nə etmədilər. Onların fəaliyyətinin
əsasını Sovetlər dönəmindən dəmir yol sistemində qalan nə varsa onu
söküb satmaq və talan etmək oldu. Hələ 1995-ci ildə Respublikanın Dəmir
yolları sistemində aprılan yoxlamalarla milyard manatlarla yeyinti,
mənimsəmə halları aşkara çıxarıldı və Dəmir Yolları İdarəsinə başçılıq
edən rəhbər vəzifəsindən kənarlaşdırıldı. Bundan sonra dəmir yolları
sisteminə rəhbərlik edənlər də bu yaramaz ənənəni davam etdirərək, dəmir
yolları sistemində olub-qalanı da sıradan çıxardıb satdılar və
bütövlükdə ölkənin dəmir yolu nəqliyyatını iflic halına saldılar.
Vəziyyətin belə davam etməsi mümkün deyildi. Elə bu səbəbdən də ölkə
Prezidenti 2015-ci ilin fevral ayında Azərbaycan Dəmir Yolları QSC-nin
rəhbərliyinə yeni nəfəs gətirdi. Cavid Qurbanovu yaxından tanıyanlar
onun bacarıqlı bir təşkilatçı, həmişə novatorluq ideyaları olan və
quruculuq işlərində böyük səriştə sahibi olduğunu yaxşı bilirlər.
Prezident də məhz bu keyfiyyətləri nəzərə alıb C. Qurbanovu çökməkdə
olan dəmir yolu sisteminin başına gətirdi. C.Qurbanov dörd ildən bir
qədər artıq bir vaxtda ölkənin dəmir yolları sisteminin yenidən
qurulması və onun beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması
istiqamətində ciddi işlərə müəlliflik etdi və iri meqalayihələrin
reallaşdırılmasına nail oldu.
Bu gün dünyada
dəmir yollarında fəaliyyətin rəqəmsallaşdırılması istiqamətində ciddi
işlərin getdiyi bir dönəmndə yalnız bu səviyyədə yenidənqurma və
novotorluq səyləri ilə gedən prosseslərlə ayaqlaşmaq mümkün olardı.
Çox
təəssüf ki, cəmiyyətimizdə "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-nin
rəhbərliyinin yardıcı fəaliyyəti bəzən birmənalı qarşılanmır və müəyyən
adamlar görülən bu işləri qısqanclıqla qarşılayıb, onlara kölgə salmağa
çalışırlar. Sual olunur: dağıdılmış bir sistemin yenidən, müasir
tələblər səviyyəsində qurulmasından artıq nə ola bilər? Bəs nə üçün bu
qədər uğurlar bəzi adamlarda qıcıq yaradır? Heç şübhəsiz bu adamlar
vaxtıilə dəmir yolu sistemində hər şeyi söküb satan və fəaliyyətinin
mahiyyətini yalnız bunda görənlər və onların yaxınlarıdır. Bu adamlar
bir qədər öncə Azərbaycan Dəmir Yolları QSC-nin aldığı vaqonların
qiymətini də fantastik səviyyədə şişirtmişdilər. Peşəkar mütəxəsis
araşdırmasından sonra bəlli oldu ki, bu populist çıxışların heç bir
əsası yoxdur - Azərbaycan Dəmir Yolları QSC-nin aldığı vaqonların
qiyməti tam normal qiymətlərdi.
İndi də yeni
bir mövzu çıxarıblar gündəmə - "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC 2017-ci il
fəaliyyətini ziyanla başa vurub. Ziyan sözünü eşidən populistlər isə
bunu böyük hay-küylə qarşılamağa başlayıblar. Belələrinin diqqətinə
çatdırıram ki, dünyanın bütün ölkələrində dəmir yolları sistemi bu və ya
digər şəkildə dövlət dəstəyi alır. Bu Amerika Birləşmiş Ştatlarında da,
Almaniyada da, Çində də, Rusiyada da belədir. Dövlətlər yeni, müasir
dəmir yolarının çəkilməsinə on milyardlarla vəsait xərcləyir, dəmir
yolları ilə daşına yüklərin tariflərinin aşağı olması səbəbindən dəmir
yolu ilə daşımalara üzrə milyardlarla subsidiyalar ayırır.
Düşünürəm
bütün bu dediklərimizin sübutu üçün Çinin dəmir yolu sistemində dövlət
tərəfindən aparılan işlərə qısa bir nəzər salmaq yetərli olar. Çində
2017-ci ildən reallaşdırılmağa başlamış dövlət proqramı çərçivəsində
ölkənin dəmir yolları şəbəkəsinin əsaslı şəkildə genişləndirilməsini
nəzərdə tutan 35 yeni layihənin reallaşdırılmasına start verildi. Bu
tikintilərə ölkədə 2100 km yen dəmir yolları xətlərinin, 2500 km iki
tərəfli xətlərin və 4000 km elektrikləşdirilmiş dəmir yolu xətlərinin
çəklişi ilə start verilib. Bu planı reallaşdırmaq üçün Çinin Dəmir
yollarına büdcədən 800 milyard yuan vəsait ayrıldı. Bütövlükdə layihənin
reallaşdırılmasına dövlət xəzinədən 3,5 trliyon yuan xərcləməyi
proqnozlaşdırır. Bu minvalla Çin 2020-ci ilə yüksəksürətli dəmir
yollarını əlavə olaraq 30 000 km artırmaq niyyətindədir ki, bu da Çinin
80%-ə qədər iri şəhərlərini yüksəksürətli dəmir yolları vasitəsilə
birləşdirmək deməkdir.
Ona görə "Azərbaycan
Dəmir Yolları" QSC-nə dövlət dəstəyi söhbətləri heç kimi
qıcıqlandırmasın. Bütün zamanlarda dünyanın bütün ölkələrində
nəqliyyatın bu növünə dövlət dəstəyi olub və olacaqdır. Bizimlə bir
məkanda olmuş Rusiyada "Rusiya Dəmir Yolları”-na 2016-cı ildə təkcə yük
daşımalarındakı tariflərin aşağı olması səbəbində dəyən zərəri ödəmək
üçün büdcədən 95 milyard rubla qədər subsidiya verilib".
Digər Xəbərlər
28 Mart 2024 15:00
Zakaryan: "Nüfuzumuzu geri qaytarmalıyıq, revanş qaçılmazdır"
28 Mart 2024 13:45ERMƏNİNİN ƏCƏLİ ÇATANDA BAŞINI DƏMİR YUMRUĞA SÜRTƏR
28 Mart 2024 12:28Ombudsman Xankəndidə erməni əsilli sakinlərlə görüşdü
28 Mart 2024 12:14Ukrayna Ali Radasından ermənilərə tərs şillə: "Dilləri qaraçı dilidir"
28 Mart 2024 10:40