adalet.az header logo
  • Bakı 14°C
  • USD 1.7

Qaşıqçı üzərindən güc davası - Zeynəb Gürcanlı

8241 | 2018-10-30 18:15

Orta Şərq də aləm dəyibbir-birinə.

Qatillərlə, iqtisadiembarqolarla, lazım gəlsə müharibələrlə Orta Şərqdə müdhiş bir güc davasıyaşanır. Davanın bir tərəfi "Şiə müsəlmanlığının bayraqdarı” İran, digər tərəf,yəni "Sünni cəbhəsi” isə biraz qarmaqarışıq vəziyyətdə. Sünni cəbhədə kiminlider olduğu mövzusunda rəqabət var. Ərəblərin lideri mövzusundakı Səudiyyə Əərəbistanilə AKP hökümətilə birlikdə "Neo-Osmanlıçılığın” hökm sürdüyü ”yeni Türkiyə” rəqabətdədir.

Səudilərin ən böyükmüttəfiqi Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri. Səudiyyə - BƏƏ cəbhəsi həm Iranla, həm dəTürkiyə ilə mübarizədə hətta cinayətlərə də əl atmaqdan çəkinmir.

BƏƏ bir az dahaağıllı davranır. İşi muzdlu qatillərlə həyata keçirir. Fələstində MəhəmmədDahlan, Yəməndəki köhnə amerikan komandirlər BƏƏ adına ard-arda siyasi cinayətlərtörətməyə davam edirlər.

İstanbuldakı Səudiyyəkonsulluğunda Səudiyyə vətəndaşı müxakif journalist Camal Qaşıqçının öldürülməsidə bu cinayətlərin son məhsuludur.

Səudiyyəlilərinliderlik yarışında cinayətlər xaricində, müharibələr, embarqolar da var. MisirdəGeneral Sisinin hərbi çevriliş eləyib idarəçiliyi ələ keçirtməsi də, İran və Türkiyəilə münasibətlərini genişləndirdi deyə Qətərə iqtisadi embarqo tətbiq etməsi də,Yəmənə yönəlmiş vəhşi hərbi əməlliyyat da, Livanın baş naziri Haririnin girovgötürülüb gözdağı verilməsi də Səudiyyənin bunların isbatıdır.

Orta Şərqdə bir də ortadaqalmağa çalışanlar var.

Məsələn KÜVEYT. Səudiyyə-Qətər anlaşmazlığında vasitəçi rolunu oynadı. Elə bir nəticə verməsə də ənazından bu davada tərəfsizliyini ortaya qoymuş oldu. Ancaq Səudiyyəlilərin Qaşıqçıcinəytilə birlikdə Küveyt də bu tərəfsizlikdən əl çəkib özünü Türkiyəliderliyindəki cənhəyə atmaq həvəsinə düşdü. Qaşıqçının Səudiyyə konsolluğundaqətlinin səs-küyü davam edərəkən Küveyt Türkiyə ilə hərbi iş birliyianlaşmasını imzaladı. Yəni Qətərdə hərbi hissə quran Türkiyə Küveyti də "qanadlarıaltına almaq” üçün vacib bir addım atdı.

RəqabəTin Türkiyə cəbhəsinə,özü də Səudiyyə Ərəbistanına baxan tərəfdə bir adasını Türkiyəyə kirayələməkistəyən Sudan da əlavə olundu.

Orta Şərqdə beləöldürücü rəqabət yaşansın və İsrail də bundan xaricdə qalsın?

Yenə bütün dünyanınQaşıqçı söhbətinə baş qatdığı vaxt, İsrail Orta Şərqdə ortada qalmağa çalışanbir ölkəyə sürpriz bir səfər etdi. Keçən həftə Usrail baş naziri Netanyahu diplomaticmünasibətlərinin belə olmadığı Omana getdi, Oman lideri Sultan Kabus iləgörüşdü.

ABŞ-ın isə başı buaralar bir az öz dərdinə qarışıb. Səudiyyə - BƏƏ cəbhəsinin ən böyük dəstəkçisiolan Donal Tramp noyabrın ikinci yarısında həyata keçəcək seçkilərlə məşğuldur.ABŞ-dakı ara seçkilərində Demokratların təmsilçilər məclisində üstünlüyü ələala biləcəkləri deyilir.

Səs yazısı niyəPOMPEO-ya çatdırılmadı?

Qaşıqçının bu cürölümündəki cürət, hirs bu rəqabətdə Türkiyədəki AKP hökümətinin əlinin olduğunugöstərir.

Cinayət İstanbulda,üstəlik də Baş konsolluqda törədilməsi Səudiyyəlilərin türk kəşfiyyat idarəsinio qədər də ciddiyə almadıqlarının sübutudur.

Oysa bəllidir ki,türk kəşfiyyat idarəsində ictimaiyyətə rəsmən açıqlanandan daha çox məlumatvar.

Bunun sübutu isəAmerika mətbuatından öyrəndiyimiz Türkiyəyə gələn FBI prezidenti Hasbelin dinlədiyisəs yazısı.

Qəribədir. Haspeldənəvvəl Türkiyəyə ABŞ xarici işlər naziri Pompeo gəldi. Amma Pompeo ziyarətindənhəmən sonra Tramp Amerika xairici işlər nazirinə "Qaşıqçının cinayətiylə bağlıhər hansı bir səs yazısı dinlətilmədi” deyə açıqlama verdi.

Yaxşı, bəs, niyə Pompeoyaeyni səs yazısı dinlədilmədi?

Türkiyəmi dinlətmədi,yoxsa ABŞ xarici işlər naziri dinləmək istəmədi?

Bunun ən məntiqlicavabı hər cür xarici görüşməsini Amerika dövlət arxivinə yazdırmaq məcburiyyətindəolan Pompeonun o səs yazısını rəsmi arxivdə olmağını istəmədiyidir. Bəllidirki, amerikalılar sözügedən səs yazısının - əgər Amerika mətbuatının və bizimyandaş medianın palaz-palaz yazdığı kimi varsa – "idarədən idarəyə” göndərilməsinidaha doğru hesab ediblər.

Bu durum HaspelinPompeodan sonra tez-tələsik Türkiyəyə göndərilməsini isbat edir.

İndi sual yaranır:

Tramp AKP-nin istədiyimövqeni ala biləcək və Orta Şərq rəqabətində Səudiyyəlilərin yanında olduğunudavam etdirə biləcəkmi?

Bu sualın cavabı SəudiyyəƏrəbistanında "Orta Şərqin Davosu” deyə adlandırılan konsfransa baxsan bəlliolur. Qaşıqçı cinayətinə verilən bütün reaksiyalar rəğmən Səudiyyəlilər Qərbşirkətlərilə 56 milyardlıq kontrakt imzaladı keçən həftə. Bu müqavilənin ənböyük payı isə Amerika şirkətlərinə aiddir.

Xülasə, cəbhələr varolduqca, yeni cinayətlər və müharibələr qaçınılmaz olur.

Kaş ki, Türkiyəqurucusu və əbədi baş komandanı Mustafa Kamal Atatürkün Orta Şərq bataqlığındanqaçma siyasətinə davam edə bilsəydi, İstanbul belə bir vəhşi cinayətlərə səhnəolmasaydı.

Ən böyük bayramımızolan 29 oktyabrın xarici siyasətdə yol verilən səhvlərə bir də nəzər salıb düzəltməküçün fürsət olmağı diləyi ilə…

Bayramımız mübarəkolsun!


Dilimizə çevirdi Eminquey

TƏQVİM / ARXİV