Rusiya-Türkiyə əməkdaşlığı
genişlənməkdədir. Bu
barədə Rusiya prezidenti Vladimir Putin Cənubi Afrika Respublikasının paytaxtı
Yohannesburqda keçirilən BRICS sammiti çərçivəsində türkiyəli həmkarı Rəcəb Tayyip
Ərdoğanla baş tutan görüşdə bildirib.
"İkitərəfli münasibətlərimiz genişlənməkdədir. Bu xüsusən də
böhranların nizamlanması sahəsində özünü açıq-aydın göstərir. Mən Suriya
böhranını, iqtisadiyyat sahəsini nəzərdə tuturam. İri layihələrimiz plan üzrə
reallaşdırılmaqdadır", - deyə V.Putin bildirib.
Söhbət zamanı liderlər mal
dövriyyəsinin artdığını və bir çox sahələrdə əməkdaşlığın genişləndiyini
vurğulayıblar. "İkitərəfli əməkdaşlığımız bütün sahələrdə - hərbi,
ticarət, mədəniyyət, turizm, bir sözlə, bütün sahələrdə çox sürətlə inkişaf
edir", - deyə Ərdoğan qeyd edib. Ərdoğan iki ölkə arasında mal
dövriyyəsinin və turist axınının daha da artırılacağına əminliyini bildirib: "Əminəm
ki, cari ildə Türkiyəyə 6 milyonadək rusiyalı turist
gələcək".
"Ərdoğanın BRİCS-də
iştirakı heç təsadüfü deyil”
Kaspi Universiteti Tətbiqi Politologiya Mərkəzi
EkspertiYadigar Nagiyev Rusiya Türkiyə ayxınlaşmasını belə xarakterizə edib: "
Ərdoğanın BRİCS-də iştirakı heç təsadüfü
deyl. Türkiyə bu səfər çərçivəsində bir neçə məsələni kökündən həll etmək istəyir.
İlk olaraq, bu, Ərdoğanın baş nazirolduğu
müddətdən tətbiq etdiyi Osmanlı strategiyasıdır."Zəyif dövlətlərin əlindən
tutmaq" . Məhz Ərdoğan ilk səfərini dini-irqi və iqtisadi cəhətdən
qarışıq olan Cənubi Afrikya etdi. Ərdoğan çıxışında Müsəlman dövlətlərlərinin
iradəsindən dini eynilikdən bəhs edərək, dövlətləri birliyə səslədi.Ancaq bu
zalda əyləşənlər tərəfindən bir mənalı qarşılanmadə. Buna səbəbsə, səsləyişin
sadəcə mövcud proqrama uyğun şəkildə daha çox Ərdoğanın maraqlarından ibarət
olması idi. Bəs bu maraqlar nə idi? və hansı maraqlar nümayəndələr tərəfindən
bir mənalı qarşılanmadı?. Ərdoğan, hər ölkə səfərində getdiyi ölkənin FETO əlaqəsini
araşdırır. Buna görə öz arqumentlərini seçərək daha çox ziyarətdə olduğu dövlətin
boşluğunu tutmağa və onu öz güc ilə əvəz etməyə çalışır. Ərdoğanın "Biz
bilirik ki, teror təşkilatları dəstəklər sayəsində yaranır.Onlar müxtəlif
yollarla mövcud iqtisadi,siyasi,təhsil kimi problemlərdən istifadə edərək,dövlət
daxilində kök salır.Daha sonra din məhzəb fərqləri yaradaraq, vətəndaşları
bir-birinə qarşı vuruşdurur. Bu region çox həssasdır.Biz qardaş olduqca müsəlman
ola bilərik" deyə qeyd etməsi, siyasi mesaj kəsb edirdi. Əsas məsələni
sizdə anladız. Əsas məsələ istər Suriyada YPG-ə qarşı mübarizə istərsədə
regionda Boko-Haram və FETO qruplaşlaşmalarına qarşı mübarizədə Türkiyəyə dəstək
qazandırmaqdır.
"Biz qardaş olduqca müsəlmanıq" fikrinin
səslənməsi isə, "sizdə müsəlmansız bizdə.Bir birimizə dəstək olaq".
Fikrinin səslənməsindən başqa heçnə deyl.Əlbətdə region dövlətlərinin iqtisadi
maraqlar çox yüksəkdir.Türkiyə bu boşluq üçündə aspekti göstərərək, yeni
sistemlə artıq Türkiyə daha güclü dövlət olacaq.Həm daxili həm də xarici
sabitlik yaradaraq, həm Türkiyə daxili səhmlərə həmdə Türkiyənin bu regiondakı
yatırımlarını müdafiyyə edəcək və dahada yüksəldəcək.
Qəribəsi budur ki, Böyük Konsolluğu açılışı zamanı
bəzi qüvvələr Ərdoğana qarşı Türkiyədə baş verən tutuqlanmalara qarşı protesto
hazırlamışdı.Ancaq bu cəhd region qüvvələri tərəfindən əngəlləndi.
Son olaraq qeyd etmək olar ki, ABŞ bu regionlara əvvəlkindən
daha çox nüfüz etməyi bacarıb.Ancaq Türkiyənin bunu dəyişdirib dəyişdirə bilməyəcəyi
Türkiyənin yeni iqtisadiyyatından aslıdır”.
Ədil Ədilzadə