Adalet.az tarixi şəxsiyyətlərdən
maraqlı dialoqları təqdim edir:
Mirzə Cəlil azdanışan, sakit, çox üşünən və başqalarını da dinləməyi bacaran bir adam idi. Bir gün köhnə dostlarından biri evinə qonaq gəlir. O, xeyli danışır, Mirzə Cəlil isə yalnız dinləyib bir neçə saat ərzində vur-tut iki-üç kəlmə danışır. Dostu durub gedərkən Mirzə Cəlil deyir:
-Tez-tez gəl, belə şirin-şirin söhbətlərdən yenə edək!
Volter
Fransız yazıçısı və filosofu Volter bir nəfər
ruhaninin onun qonaqpərvərliyindən istifadə edərək evinə tez-tez qonaq gəlməsindən
bezir. Nəhayət, yazıçı ona deyir:
- Sizinlə
Don Kixotun arasındakı fərqin nədən ibarət olduğunu bilirsinizmi? Don Kixot hər
bir karvansaranı saray hesab edirdi, siz isə hər bir sarayı karvansara hesab
edirsiniz!
Corc Vaşinqton
ABŞ-ın ilk prezidenti olmuş Vaşinqton günlərin
bir günü səyahət edəndə gəlib Corciya ştatında kiçik bir kəndə düşür. O kənd
restoranına girib üç yumurta bişirtdirmiş və yedikdən sonra:
- Nə qədər verməliyəm? - dedikdə:
- Yüz dollar! - deyə, restoran sahibi cavab verir.
Qiymətin bu qədər baha olduğuna təəccüb edən
Vaşinqton:
- Görünür, sizin yerlərdə yumurta nadir tapılan
şeydir! - deyir
- Xeyr cənab, yumurta nadir tapılan şey deyil.
Bu yerlərdə prezident nadir görünən şəxsdir! - deyə cavab verir.
Volfqanq Motsart
Bir gənc bəstəkar məşhur alman bəstəkarı
Motsarta müraciət edərək soruşur:
- Simfoniyanı necə yazmaq lazımdır?
- Siz hələ gəncsiniz, yaxşı olardı ki, əvvəlcə ballada
yazmaqdan başlayasınız! - deyə Motsart cavab verir.
Gənc bu məsləhətə etiraz edərək deyir:
- Siz özünüz simfoniyanı on yaşına çatmamış
yazmağa başlamadınızmı?
- Doğrudur… Ancaq mən simfoniyanı necə
yazacağımı başqasından soruşmamışdım! - deyə cavab verir.
Aleksandr Düma
Aleksandr Düma xəstə olduğu zaman yanına gəlmiş
həkim deyir:
- Vəziyyətiniz ciddidir, siz hər bir təsadüfə
hazır olmalısınız. Sizin bu çətin günlərinizdə görüşmək istədiyiniz biri
varmı?
Düma bu sual qarşısında bir qədər fikirləşib
deyir:
- Əlbəttə!
- Kiminlə görüşmək xəyalınız var?
- Başqa həkimlə! - deyə cavab verir.
Albert Eynşteyn
Albert Eynşteyn səliqəsiz geyinən və dalğın
düşüncəli bir insan idi. Bir gün də dərin düşüncəyə daldığı halda gedərkən
dostlarından birinə rast gəlib deyir:
- Axşam bizə qonaq gəl, professor Stimson da
bizdə olacaqdır.
- Stimson elə mən özüməm də! - deyə dostu cavab
verdikdə:
- Heç əhəmiyyəti yoxdur. Hər halda sən gəl! -
deyib alim sözündə israr edir.
Nikolay Konstantinoviç Mixaylovski
Redaksiyaya gəlmiş özündən razı şairlərdən biri əsərlərini
tənqidçi və redaktor Mixaylovski tərəfindən rədd edildiyini bilib hay-küy
salaraq deyir:
- Bu tarixi səhvdir, xalq mənim əsərlərimi
Tolstoy yaddan çıxandan sonra belə, oxuyacaqdır. Mixaylovski gülümsəyərək ona
cavab verir:
- Bu ola bilər. Lakin sizin əsərləri Tolstoy
yaddan çıxmamış oxuyan olmayacaqdır!
Nəsrəddin Şah
Qacar sülaləsindən olan İran hökmdarı şeir
yazarmış. O öz şeirlərindən bir divan bağlamışdı. Bir gün saray şairini çağırıb
şeirlərini oxumağı və fikir bildirməyi söyləyir. Ona deyir:
- Şeirlərimi tənqid etmək istəsən ehtiyyatlı ol.
Ola bilər ki, sənin tənqidin mənim xoşuma gəlməsin və bunun üçün sənə ağır cəza
verməli olum. Buna görə də hansı şeirimin zəif cəhətini göstərmək istəsən o yerə
ancaq barmağını qoymaqla işarə et! Şair padşahın qeydini nəzərə alaraq divanı
oxuyur, sonra kitabı bağlayaraq barmağını kitabın üstünə qoyur.
Nəsrəddin Tusi
Marağa şəhərində rəsədxana tikilməsi məsələsi irəli
sürüldükdə monqol padşahlarından biri Nəsrəddin Tusini yanına çağırıb
deyiri:
- Ulduzlar elminin nə faydası var ki, rəsədxana
tikilməsi üçün bu qədər xərc çəkək?
Tusi padşahın icazəsi ilə şəhər yaxınlığındakı
dağın başından misdən qayrılmış böyük bir qabın aşağı fırladılmasını xahiş
edir. Qab fırlanıb gələrkən böyük gurultulu salmış və bu səsi eşidənlər qorxuya
düşüb qaçırlar. Tusi sakit oturan padşaha deyir:
- Bax, bu hadisənin səbəbi bizə məlumdur, ona
görə də sakit oturmuşuq, amma başqaları qorxudan bilmir nə etsin. Bu qayda ilə
sakit yaşamaq üçün göydəki hadisələri bilmək lazımdır.
Napoleon Bonapart
Napaleon Bonapartın boyu balaca idi. Bir gün öz kitabxanasında dolabın yuxarı gözündən
kitab götürmək istəyərkən boyu çatmır və bunu görən yavəri irəli gələrək deyir:
-Siz zəhmət çəkməyin, mən
götürərəm. Mən sizdən ucayam.
Napaleon onun səhvini düzəldərək
deyir:
-Uzunam demək istəyirdin.
Diogen
Bir nəfər varlı haqqında
Diogenin rəyini soruşurlar:
-O sərvətlidirmi?- deyirlər
-Bilmirəm. Mən yalnız onun
çoxlu pulu olduğunu bilirəm.
-Deməli sərvətlidir.
-Varlı olmaq və çoxlu pula
sahib olmaq eyni şey deyildir. Əsl varlı öz sərvəti ilə təmin olan adamdır. O
adam ki, hamıdan çox sərvətə malik olmaq istəyir, o, hamıdan yoxsuldur. Heç bir
şeyi olmayıb öz vəziyyətindən razı qalan ondan daha varlıdır.
Makedoniyalı İsgəndər
Makedoniyalı İsgəndər ölümünün
yaxınlaşdığını hiss edib deyir:
-Anama yazın ki, böyük süfrə
açıb bütün aclara doyunca yemək versin. Ancaq yaxın adamı, bir əzizi ölməmiş
insanları süfrəyə yaxın qoymasın.
Bu vəziyyətin səbəbini
soruşduqda o, deyir:
-Anam belə edərsə görəcək ki,
Yer üzündə əzizi, yaxını ölməmiş adam yoxdur. Buna görə də təskinlik tapıb az
qüssə edər.
Sokrat
Qədim yunan filosofu Sokrat haqqında
çıxarılmış ölüm hökmünü soyuqqanlı qarşılayır. Zəhər dolu piyaləni ağzına
yaxınlaşdırdıqda arvadı ucadan ağlayaraq:
-Ərim günahsız olaraq məhv
edilir!- dediyini eşidib:
-Yoxsa sən istəyirsən ərini
müqəssir kimi məhv edəydilər?- deyə ona təskinlik verir.
Conatan Svift
Məşhur İrlandiya satiriki
Svift bir səyahət zamanı mehmanxanada qalmalı olur. O, öz nökərini çağırıb
çəkmələrini gətirməyi tapşırdıqda, nökər silinməmiş çəkmələri gətirib ona
verir. Svift:
-Tom, bu nədir, mənim
çəkmələrim silinməmişdir?- deyə soruşduqda:
-Gəzməyə gedəcəyinizi nəzərə
alıb silmədim. Onsuz da toza batacaq yenə.
-Yaxşı-yaxşı... elə isə
hazırlaş, sən də mənimlə gəzməyə gedək.
-Axı mən hələ xörək yeməmişəm,
acam!- dedikdə
-Nə fərqi var, onsuz da yenə
acacaqsan!- deyib Svift nökərini utandırır.
Qasım bəy Zakir
Qasım bəy Zakir bir gün şair
Cəfərqulu xan Vəfanın evinə qonaq gedir. Qayıdarkən başmaqlarının yoxa
çıxdığını görüb bu misraları deyir:
Bəylər nə layiqdi xan
qulluğuna,
Bir kəs atlı gedib, piyadə
gələ?
İldə bir yol düşür mənim
güzarım,
Vay onun halına ziyadə
gələ!...
Mark Tven
Böyük amerikan yazıçısı Mark
Tvenə bir gün gənc dramaturqlardan biri yeni yazdığı əsərini oxuyur və bəzən
özünə xoş gələn yerlərdə Mark Tvenin də həyəcan keçirəcəyini gözləyir. Mark
Tven isə hər dəfə belə yerlərdə şlyapasını götürüb yenidən başına qoyur.
Müəllif bunun səbəbini soruşduqda:
-Mən həmişə köhnə dostlarıma
rast gələndə salamlaşıram!- deyir.
Oğuz Ayvaz