"Bu yuxu Allahın yuxusudur" - YUXU QAPISI
Yuxu həyatın tərs üzüdür. Bizim hər gün rastlaşdığımız insanların, hadisələrin o üzü. Burada zaman yoxdur. Şüurumuzun qaranlıq guşələrinə düşən bir qırıq işıqdır yuxu. O işığın içində tez-tez xatırladığımız, unuda bilmədiyimiz, hər gün düşüncəmizin küçələrində əli cibində veyil-veyil dolaşan adamlar yaşayır. Yuxudakı xatirələr, düşüncələr, əzablar, sevgilər, xəyallar, ümidlər bizim o biri dünyamızın sakinləridir. Yuxu bizi sarsıda da bilər, sevindirə də. Bəzən beynimizin içində eynən çöl boyu yüyürən atlar sayaq insanların xatirələrinin axını olur. Bu kütləvi axını bizə yuxular göstərir, qırıq-qırıq, zəif ssenaridə, montajı olmayan film kimi. Məşhur psixoanaliz Ziqmund Froyd yuxular haqqında "Yuxuların yozumu" kitabını yazmışdır. Froyda görə, yuxular bizim şüurumuzda mövcud olan həyatımızdır.
"Yuxu qapısı” rubrikasının bu dəfəki qonağı yazar Çinarə Ömraydır. Adalet.az müsahibəni təqdim edir.
-Froyda görə, yuxu mənasız bir şey deyil, sıxışdırılmış arzuların təhrif olunmuş, pərdələnmiş şəkildə gerçəkləşməsidir. Sizin fikriniz necədir?
- Mən hərdən elə düşünürəm ki, bu dünya da yuxudur. Hər şeyin belə olması mümkün deyil. Bir gün nə vaxtsa bu adamlar oyanmalıdır. Bəlkə də bu Allahın yuxusudur. Bizlər də onun yuxu qəhramanlarıyıq. Axı möcüzələr çox vaxt yuxularda baş verir. Bir də qışqırırsan səsin heç kimə heç hara çatmır, yolda qırılıb tökülür yerə. Axı bu yuxunun əlamətidir eyni zamanda da biz bunu yaşayırıq. Çox yəqin ki, biz kiminsə yuxusuyuq. Eyni zamanda maraqlı olan odur ki, yuxu içində özümüz də yuxu görə bilirik.
-Yuxularınız həyatınıza necə təsir göstərir, yəni gördüyünüz yuxuya görə planlarınızı qurursunuz?
-Hansı doğmanızı daha çox yuxuda görürsünüz?
-Yuxudan sonra onun yozumları haqda baş sındırırsız?
- Yox. Kitablara filan üz tutmuram. İnanmıram onlara. Məncə hərənin yuxusunun öz həyatına uyğun yozumları var. Bunun üçün gərək hərənin özünə məxsus kitabı ola. Yozum filan axtarmıram sadəcə özümü buraxıram o yuxunun ağuşuna. Hara apara apara...
- İnanıram. Balaca olanda yuxu haqqda belə düşünürdüm ki, bir qatar var adı yuxu qatarıdır. Gecə hamı yatandan sonra gəlir ruhlarımızı mindirir o qatara və gedir yuxular aləminə. Yolda hərənin ruhuna uyğun olan bir yerdə düşürdür. Sabaha yaxın yenidən gəlib düşürdüyü kimi yığır və ev ev hərənin ruhunu düşürdüb özünə qaytarır. Kimisi oyananda yuxusunu xatrlamaz. Bunu da onla əlaqələndirirdim ki, ruh bilir ki, bədəni onu və görüb danışdıqlarını anlamayacaq, ona görə də gedib gördüklərindən ona heç nə danışmaz.
-Gördüyünüz yuxular çin olurmu, ya da əksinə?
- Aha, bəzən gördüyüm nəyisə eynisi ilə həyatda qarşılaşıram. Film kimi. Sanki bu səhnəni nöqtəsinə qədər görmüşəm. Ya da gördüyüm yuxuya uyğun günümün necə olacağını özüm təyin edə bilirəm. Və ya tam əksinə o yuxu üzərində qururam günümü.
-Həyatınızda gördüyünüz ən yadda qalan yuxu və ən gözəl yuxu hansılardır?
-Bəzi adamlar yuxuda ağ-qara filmə baxırlar. Bunun səbəbi hələ bilinmir. Amma alimlər onu bildirir ki, insanların 12 faizi ağ-qara yuxu görür. Siz necə düşünürsünüz?
- Məndə əksinədir. Həyatım ağ-qaradır, yuxularım rəngarəng. (gülür)
- Əlbəttə ola bilər. Kiçik bir şey danışım. Bir gün əmim xaricə getmək istəyirdi. Bir daha qayıtmayacaqdı. Təbii nənəm bunu istəmirdi. Sonra əmimin bileti ilə xarici pasportu yoxa çıxdı. Bütün evi axtardıq tapmadıq. İki günə uçmalı idi. Əmim az qaldı havalana. Bütün pulunu bilet, viza işlərinə xərcləmişdi. İndi onca zamanıyla bərabər, olan qalan pulun da itirmişdi. Mən yuxuda gördüm ki, nənəm onu götürüb filan yerə gizlədib. (Onda məni nənəmgil saxlayırdı ) Sabah oyandım hamı səhər süfrəsində idi. Dedim: "Əmi nənəm sənin biletinlə pasportunu filan yerdə gizlədib". Nənəmin tikəsi boğazında qaldı. Əmim gedib həmən yerdən tapıb çıxartdı. Çox sevinmişdi. Amma nənəm nəyi var çırpmışdı məni. Düşünürdüm ki, mən yatanda ruhum axtarıb tapıb sonra kameraya çəkib mənə də görsədib. Amma nənəmi inandıra bilməmişdim ki, yuxuda görmüşəm. Dedi məni güdürmüşsən sən. (gülür)
- Qağamızla razıyam (gülür)
-Sizə görə yuxularımız həqiqətə çatdırır bizi?
- Mənə görə niyyəti, vicdanı təmiz olan adamların yuxularına söykənib bir ömür rahat yaşamaq olar. Həqiqətə çatmaq üçün azı yuxudan oyanmaq lazımdı. Biz hələ ki, yuxudayıq...