Ağır çanta uşaqda onurğa əyriliyi yaradır - Valideynlərə SOS siqnalı
Son vaxtlar məktəblilər arasında skolioz - yəni onurğa əyriliyi
xəstəliyi geniş yayılıb. Bu xəstəliyin əsas səbəblərindən biri də ağır
məktəb çantaları hesab olunur. Evində məktəbə gedəni olan hər kəs bilir
ki, uşaqların bu çantaları təkbaşına daşıması mümkün deyil. Böyüklərin
belə daşıyarkən çətinlik çəkdiyi çantaların ağırlığına səbəb isə
dərsliklərin, iş dəftərləri və test kitabçalarının çoxluğudur.
Jurnalist
Elşad Paşasoy da eyni problemlə üzləşib. Məktəbli övladının onurğasında
yaranan problem və təbii ki, bu problemin səbəbi olan məktəbli
çantasının ağırlığı bütün valideynlər kimi onu da təngə gətirib: "Əziz
təhsil mütəxəssisləri, bəlkə bir SOS siqnalı çalınsın?! Onurğa müayinəsi
bahalı olduğundan təbii ki, hər kəs uşağının gerçək durumundan vaxtında
xəbər tuta bilmir, bu da gələcəkdə daha ciddi fəsadlar yaradır müalicə
olunmazsa... Bu dərs ili artıq başa çatmaqdadır, heç olmasa Təhsil
Nazirliyinin nəzər-diqqətini məsələyə cəlb edib ”çanta" problemi ilə
bağlı bir əlac qılınmasına nail ola bildik bəlkə. Uşaqlarımızı onsuz da
dərslikləri mürəkkəbləşdirməklə yükləmişik, bu tərəfdən də çanta yükü".
Valideynlər
artıq o həddə çatıb ki, hər dərslikdən iki dənə alsın, birini evdə,
birini də məktəbdə saxlasın. Bəlkə bu yolla uşaqlar "çanta yükündən”
müəyyən qədər azad ola bilərlər. Bu məsələ dəfələrlə mətbuatda yazılıb
müzakirə edilsə də, müsbət nəticə olmayıb. Təhsil Nazirliyi məsələyə
münasibət bildirərkən dəfələrlə iş dəftərlərinin alınmasının vacib
olmadığını, onun istəyə bağlı olaraq alına biləcəyini desə də, məktəbdə
müəllimlər tələb etdiyi üçün valideynlər almaq məcburiyyətində qalır ki,
bu da uşaqların yükünü bir az da artırır.
Maraqlıdır, bəs hansı yolla uşaqların yükünü azaltmaq olar?
"XXI
Əsr” Təhsil Mərkəzinin rəhbəri, təhsil eksperti Etibar Əliyev indiki
vəziyyətdə şagirdlərin çantalarını tək daşımaq gücündə olmadığını, ancaq
bu prosesin bir müddət də davam edəcəyini dedi: "Bu problem əsasən
kurikulumlar əsasında yazılmış dərs vəsaitlərinin çapından sonra
yaranıb. Şagirdlərin fənni mənimsəməsi üçün dərs vəsaitlərinin, iş
dəftərləri də daxil olmaqla, çapı şagird çantasını xeyli ağırlaşdırdı.
Ümumiyyətlə, kitabların həcminə də diqqət yetirmək lazımdır. Bizim
araşdırmalar göstərib ki, elə fənlər var ki, məsələn, mövzu çox konkret
və yığcam izah olunacağı bir halda bir mövzuya bir neçə səhifə yer
ayrılır. Bu da həm mənimsəməni mürəkkəbləşdirir, həm də kitabların
həcmini artırır. Buna görə də hazırda Təhsil Nazirliyində bu istiqamətdə
müəyyən işlər aparılır. Şübhəsiz ki, kurikulumların yenidən işlənməsi,
dərsliklərin daha da təkmilləşməsi istiqamətində müəyyən işlər aparılır.
Ancaq buna baxmayaraq, yenə də dərsliklər elə formada yazılmalıdır ki,
uşaqlar dərsliklərdən həm bilik, həm də müəyyən informasiyalar ala
bilsin. Müşahidələr göstərir ki, şagirdlər çantanı tək daşımaq gücündə
deyillər və əksər hallarda valideynlər onlara kömək edir. Bizdə
dərsliklərin forması hələlik dəyişdirilməyib. Buna görə də bu proses
hələ davam edəcək. Nisbətən yuxarı siniflərdə çox maraqlı bir
tendensiyanın şahidi oluruq. Şagirdlər dərsliklərdən demək olar ki,
istifadə etmirlər. Onlar test kitabçalarından istifadə edirlər. Aşağı
sinif şagirdlərində məktəbə daşıdıqları kitabların yükü ağırlaşır,
yuxarı siniflərdə isə testə meyllik, imtahanların test üsulu ilə
keçirilməsi onların çoxunu dərslikləri daşımamağa vadar edir. Bizim
məktəblərdə bu cür qeyri-simmetrik bir ab-hava mövcuddur. Dərslik
yazarları da düşünməlidir ki, artıq uşaqları nə fiziki cəhətdən, nə də
onların zehinlərini yormaq vaxtı deyil. Müəllimlər də bunun üzərində
düşünməlidir. Elə dərs vəsaitləri hazırlamaq lazımdır ki, daha yığcam və
lakonik olsun. Hesab edirəm ki, bu da şagirdlərin daha çox yük
daşımasının qarşısını ala bilər”.
Təhsil Şurasının sədri Əjdər Ağayev bildirdi ki, xarici ölkələrin anlaşılmayan yox, ən yaxşı təcrübəsini götürmək lazımdır:
"Boş çantanın özü belə çox ağırdır. Ona görə də çanta istehsal edən
adamlar nəzərə almalıdır ki, bu, uşaqlar üçün istehsal olunur. Ona görə
də onu elə materialdan hazırlamaq lazımdır ki, yüngül olsun. Dərslikləri
də elə kağızdan çap edirlər ki, kağızın özü, dərslik ağırdır. Gərək
dərsliklər də elə kağızdan çap olunsun ki, yüngül olsun. Belə kağızlar
var. Digər tərəfdən isə bütün dərsliklərin, gündəliyin çantada
daşınmasına ehtiyac yoxdur. Məsələn, mən təcrübəmdə belə bir hadisənin
şahidi olmuşam: ABŞ-da, Vaşinqtonda olarkən bir orta məktəbdə olduq.
Orada dəhlizdə sıra ilə şkaflar qoyulmuşdu. O şkaflarını hər biri bir
şagirdindir. Onların idman paltarları və idman ayaqqabıları, dərslikləri
həmin şkafda olur. Şagirdlər məktəbə gələndə nə istifadə olunacaqsa,
oradan götürüb istifadə edirlər. Evə ancaq hansı fənn üzrə tapşırıq
verilibsə, onun icrası üçün vəsait götürülür. Xarici təcrübənin
məzmununu çətinləşdirən, uşaqların anlamına uyğun olmayan metodları
gətirib tətbiq edirik, amma rahat və daha faydalı olan şeyləri nəzərdən
qaçırırıq. Bu məsələnin həlli üçün yalnız Təhsil Nazirliyi yox, həm də
istehsalla məşğul olan nazirliklər, hətta Nazirlər Kabineti bu işi həll
etməli, bura həkimlər cəlb edilməli, rəy verməlidir. Həqiqətən uşaqların
beli əyilib. Onlar o qədər ağır daşıyırlar ki, zəifləyirlər. Ona görə
dediyim kimi, xaric ölkələrin ən yaxşı təcrübəsini götürmək, ən yüngül
materialdan çantaları hazırlamaq, dərslikləri ən yüngül kağızdan çap
etmək və bir də uşaqların evdə tapşırıqları icrası üçün lazım olan dərs
vəsaitlərini aparıb gətirməsinə nəzarət etmək lazımdır. Bu məsələləri
yoluna qoysalar, iş həll oluna bilər. Mətbuat yazır, ictimaiyyət fikir
deyir, ancaq təəssüf ki, iş görən təşkilatlar hansısa marağa görə bunu
reallaşdırmır”.
Digər Xəbərlər
28 Mart 2024 15:29